Planlama rejiminin sefaleti üzerine

Türkiye’de 1960’lı yıllarda başlayan planlı kalkınma, plan sözü anlamından çok şey yitirse de sürüyor.
Şimdi, içinde bulunduğumuz dönemde, 2014 – 2018 yıllarını kapsayan beş yıllık 10. Plan yürürlükte.
Beş yıllık planlar için her yıl, yıllık program hazırlanıyor. Şimdi 2017 Yılı Programı yürürlükte. Yıllık program hazırlama sistemi en başından bu yana var.
*
Ama hem planı yapan hem planlama işinin kendisi çok önemli bir değişiklik geçirdi.
Öncelikle, planı yapan kuruluş ortadan kalktı. 2011’den beri Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) yok. Plan işi, o tarihte kurulan Kalkınma Bakanlığı’na verildi.
İkincisi, 2007’de yürürlüğe giren 9. Plan beş değil yedi yıllık (2007 – 2013) plan olarak hazırlandı. Gerekçe, AB’nin yedi yıllık bütçeler yaptığı; yakında Türkiye’nin de AB üyesi olacağı; dolayısıyla uyum sağlamak zorunda olduğumuz idi.
Üçüncü değişiklik işte bu anda ortaya çıktı. Yedi yıllık plan, bundan böyle hazırlanacak olan üçer yıllık orta vadeli plan ve orta vadeli mali plan eliyle yürütülecekti. Bunların birincisi 2006 – 2008 yıllarını kapsadı.
Ne var ki yedi yıllık plan uygulaması, yalnızca 9. Plan’a özgü kaldı. Hemen bir sonraki planda buna son verildi ve beş yıllık planlamaya dönüldü. Ama bunun üçer yıllık ‘orta vade’ parçaları kaldı. Bir beşe iki üç sığdırmak bir hayli zor olsa da, üç yıllık iş görme usulüne kimse dokunmadı. Şu anda 2017 – 2019 zaman dilimi için, 12. orta vadeli plan yürürlükte.
AB ile işler çok değişti. Orta vadeli denen üç yıllık iş görme usulünü talep etmiş olan IMF ile ilişkiler de öyle. IMF’ye 2008’den beri Niyet Mektubu vermiyoruz. Ancak fark etmedi. Günümüzde beş yıllık rejim içinde üç