Mali vesayet, iktisadi esaret, siyasi teslimiyet

Türkiye günlerdir McKinsey’in ülkemizin mali yapısına ilişkin vereceği “danışmanlık hizmetinin” içeriğini ve sınırlarını tartışıyor. Kabul etmek gerekir ki bu danışmanlık, mali yapının denetimini, bu denetim üzerinden iktisadi bir yönlendirme, bunun kaçınılmaz sonucu olarak da siyasi baskıları getirecek. Çünkü kuraldır; iktisadi gelişmeler siyasi sonuçlar doğururlar. İktisat ve siyaset bir madalyonun iki yüzü, birbirinin bütünleyenidir. Bunu çok iyi bilen gelişmiş ülkeler, küresel güçler, emperyalist merkezler de azgelişmiş-gelişmekte olan ülkelerde iktisadi araçlar eliyle siyasi, diplomatik ve askeri kazançlar elde ederler.
Zihinleri berraklaştırmak için kendi tarihimize bakalım. Osmanlı Devleti’nin gerilediği, çöktüğü döneme uzanalım. 1838’de Osmanlı Devleti ile İngiltere arasında imzalanan Balta Limanı Ticaret Antlaşması’nı anımsayalım. Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti’nin iç pazarı, iç ve dış ticaret üzerindeki egemenliğini nasıl yitirdiğini, İngiltere’nin bu sayede Bab-ı Âli’de daha da artan nüfuzunu düşünelim. Balta Limanı Ticaret Antlaşması’ndan kısa süre sonra, 1839’da, Tanzimat Fermanı’nın imzalandığını da hiç akıldan çıkarmayalım.
Bir başka örnek; Islahat Fermanı… Malum; Osmanlı Devleti ilk dış borcu, Kırım Savaşı sürerken 1854 yılında almıştır. 1853’te başlayan savaş, 1856’da bitmiştir. Dış dinamiklerin büyük etki sahibi oldukları Islahat Fermanı da 1856’da imzalanmıştır. Osmanlı Devleti’nin aldığı dış borcu kapatan ise tam 100 yıl sonra, 1954’te, Türkiye Cumhuriyeti olmuştur.
Bir diğer örnek; Düyunu Umumiye, yani Genel Borçlar İdaresi. 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı’ndan (93 Harbi) büyük yıkımla çıkan Osmanlı Devleti’nin borçlarını, vergi sistemini, mali yapısını denetleyen, alacaklı devletler adına gerekli düzenlemeleri yapan kurumdur. 1881’de açıklanan Muharrem Kararnamesi’ne göre kurulmuştur. O sırada ülkeyi Sultan