Osmanlı'nın son durağı: Malta Adası!

Osmanlı İmparatorluğu'nun tarih sahnesine veda ettiği dönemde, Birinci Dünya Savaşına devleti sürükleyen hükümet üyeleri, komutanlar, valiler, fikir adamları ve her alanda görev almış kişiler yargıç karşısına çıkarılmadan, apar topar Malta Adasına sürülür. Damat Ferit Paşa Hükümetlerinin ısrarlı taleplerini öne süren İngilizlerin asıl amacı, uluısal bir kalkışmayı sürdürebilecek kişileri kilit altında tutmaktır. Dahası topluma korku salmak, herhangi bir baş kaldırıya engel olmaktır.

Teşkilat- ı Mahsusa Reisi Kuşçubaşı Eşref Bey, adaya ilk sürülenlerin arasındaydı. Hayber Savaşında ağır yaralı olarak ele geçmiş, ardından da adaya gön derilmişti. Eşref Beyin notlarından derlenen ''Siyasi Mahkumlar Adası Malta'' adlı eserde bu sürgün dönemi bütün ayrıntılarıyla anlatılır.

Yazar, şair Süleyman Nazif, İngiliz'in İstanbul işgalini ''Kara Bir Gün'' başlıklı yazısında anlatan Nazif, bu yazısından dolayı Malta'ya sürülmüştü. Döndükten sonra adadaki yaşan