Beyaz ölüm- Sarıkamış gerçeği-2

Yani ne yaptıysa hepsini İslam ve Turan adına yaptı. Hayal dünyasında yaşadığından da gerçeği göremez ve olayları yanlış değerlendirir.  

Ancak ister dostu ister düşmanı, Paşa’nın gerçek bir vatansever ve ahlaki değerleri sorgulanamaz biri olduğunu inkar edemez. Unutmamak gerekir ki “Her kişilik hatta yetenek, kendini yok edecek zaaflarını da beraberinde büyütüp geliştirir." Bu arada şunu da göz önünde bulundurmalıyız:  Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı’nda, salt kendi gücüne dayalı ve sürekli başarıdan başarıya koşabilecek dinamiklerin hayli uzağındadır.