Görünen ile görünmeyen diyalektiği

İki tespit yapalım; önce gayb alanı:

İnanç tahkik edilmesi, doğrulanması ve ölçülmesi imkânsız olan zihinsel tutumlar ve alışkanlıklar içerir. Örneğin Müslümanların hacda yaptıkları şeytan taşlama başta olmak üzere pek çok figür ve öge, Yahudilerin ağlama duvarı ya da Şabat yasakları, Hristiyanların vaftiz,  haç çıkarma (istavroz) gibi pek çok ritüeli bilimsel zemine taşınamaz ve tartışılamaz. Diğer yandan ilahi dinlerin kökten karşı çıktığı putperestlikle bu tarz ritüeller bıçak sırtı bir dengededir. Peygamberlerin miracı, vahiy olgusu ve hatta bizatihi peygamberlik kurumunun kendisi ancak inananlar için bir anlam taşır....