20. yüzyıl medyası biterken…

Dün Cumhuriyet’in yeni Pazar Eki’nin reklamını yapayım derken lafın ucunu kaçırıp medyadaki yapısal değişikliklere mi daldım, yoksa medyadaki yapısal değişikliklerden söz etmek numarasıyla bizim yeni bebeğimiz, Cumhuriyet Pazar Eki’nin reklamını mı yaptım?
Buna siz karar verin. Ben dün kaldığım yerden yürüyeyim…

***

Medya değişiyor. Medya çok hızlı ve çok köklü değişiyor.
Daha kestirme bir cümle ile söyleyeyim: 20. yüzyılın medyası sona eriyor ve 21. yüzyıl bize bütün alışkanlıklarımızı altüst edecek yepyeni bir medya getiriyor. Getirmeye başladı bile…
Medya önceleri tek kanallıydı: Kâğıda basılı gazete. Ardından ona “sesli medya” ya da “işitsel medya” diyebileceğimiz radyo eklemlendi.
20. yüzyılın ilk yarısına kadar bunlarla idare ettik. Sonra “görsel medya” dediğimiz televizyon hızla ortaya çıktı, daha büyük hızla yayıldı. 20. yüzyılı büyük ölçüde basılı, işitsel ve görsel medya ile tamamladık.
Şimdi bu üç medya alanına ya da kanalına henüz adı bile tam konmamış, “internet medyası mı demeli, sosyal medya mı, yoksa elektronik medya mı demeli” soruları tam ve kesin cevabını bulmamış yepyeni bir medya girdi ve ötekileri silip süpüreceğe benziyor.

***

Sahiden silip süpürecek mi?
Evet, sahiden silip süpürecek.
Basılı gazetelerden başlayalım. Haberci haberini bulacak, yazacak ve diyelim e-posta ya da benzeri kanallarla gazetenin merkezine iletecek. Orada, gelen haberler, köşe yazıları, fotoğraflar, karikatürler, yorumlar, analizler tek tek değerlendirilecek, gazete sayfalarına dağıtılacak. O sayfalar tek tek düzenlenecek. Ardından o sayfalar rotatif denen milyon dolarlık ve bir odaya sığmayacak kadar büyük baskı aletlerine takılacak. Kâğıt bobinleri dönecek, üstlerine mürekkeple o sayfalar işlenecek. Sonra o gazeteler paketlenecek. Kamyonlara yüklenecek, ana bayi, orta bayi, uç bayi denen duraklardan geçip basılı gazetenizi aldığınız bakkala ya da gazete bayiine ulaşacak. Habercinin haberini yazdığı andan gazetenin size ulaştığı ana kadar ise neredeyse tam bir gün geçmiş olacak.
Oysa aynı haber, haberci yazdıktan birkaç saniye sonra “haber siteleri” dediğimiz, internet üstünden yayın yapan elektronik gazeteler kanalıyla evinizdeki, işyerinizdeki masanın üstünde duran bilgisayar ekranına ulaşıyor.
Artık ne birkaç katlı gazete binalarına, ne içinde çalışan yüzlerce kişiye, ne milyon dolarlık rotatiflerin sıralandığı dev matbaa binalarına, ne tonlarca kâğıda gerek var. Bir haberci, bir bilgisayar, onları saniyeler içinde derleyip toparlayacak bir haber sitesi ve siz… Hepsi bu kadar.

***