Marx'ın ilk Türkçe makalesine dair
Türkiye'de, 149 yıl önce bugün, 9 Şubat 1871'de Hakaiku'l-Vekayi'de, Karl Marx'ın Türkçe ilk makalesi yayınlandı. Marx, makalesinde Almanya'yı birleştiren Başbakan Otto von Bismarck'a yükleniyor.
Hayır, Almanları bir araya getirdiği için değil; Fransa'ya saldırdığı için.
Marx'ın Türkçedeki bu ilk makalesinin ardından Paris Komünü'ne dair yazdıkları gelecek. Marxistlerimizin yere göğe koyamadıkları 1871 Paris Komünü.
Ahmet Cevdet Paşa (1822-1895), "iştirakçi" gördüğü komünizm/sosyalizm anlayışını, Şark'tan Haçlı Seferleri'yle Avrupa'ya taşınmış Mazdekçilik olarak vasıflandırmıştır. (Mazdikçilikte mal-mülk de ortak, kadın da...)
Türkiye'de "komünist" demenin "küfür"le eş değer görülmesinin altında yatan sebepleri buraya dayandırabiliriz. 19 yüzyılın ikinci yarısından itibaren bu anlayış sürüp gelmiş. Belki komünizmin karşılığı "iştirak"le bağlantılı "iştirakiyûn" olmasaydı, bu kadar katı bir tavır alınmayabilirdi. Adı üstünde "iştirak". Her şey müşterek... Ev ahalisi dahi. Böyle öğretildi.
