Gizli diplomasi..

Bir süredir devletlerarası ittifaklar konusunda tarihten örnekler veriyorum. Sebebi, diplomasi tarihiyle ilgilenen genç araştırmacılara minik katkılar sağlamak. Okurlarımız da günümüzdeki “ittifak arayışları”nı etkileyen faktörlere daha bir dikkat kesileceklerdir. Öte yandan pek çok ittifakın suistimâl edildiğini belirtmeliyiz. İttifaklarda “güven” esastır, ama işler her zaman kağıt üstünde göründüğü gibi gitmiyor. Gözünüzü, kulağınızı dört açmanız gerekiyor. Çünkü suistimaller karanlıkta oynaşırlar. Bu kez Karl Marx'ın hacimce küçük ama son derece kıymetli analizler içeren “18. Yüzyılda Gizli Diplomasi” başlıklı kitabından bazı dipnotlar aktaracağım. Marx'ın kitabında Rus tarihine ilişkin enfes tasvirler ise başka bir yazı konusu.