Esrarengiz teklif

"1998 yılıydı. Meclis Anayasa Komisyonu Başkanı'ydım. Cumhurbaşkanlığı'ndan, üzerinde 'TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı' yazan bir doküman geldi. Cumhurbaşkanlığı seçimiyle ilgili anayasa değişikliği teklifiydi. DYP Genel Başkanı Sayın Tansu Çiller'e ilettim."

TBMM Adalet Komisyonu Başkanı Ahmet İyimaya’nın sözünü ettiği anayasa değişikliği teklifi, 30 Aralık 1998 tarihinde, ‘Esrarengiz bir anayasa teklifi’ adıyla Milliyet gazetesinde yayınlandı.

Aslında haberin ilginç bir hikâyesi vardı.

Cumhurbaşkanlığı’ndan Anayasa Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmek üzere hazırlanan metin, sehven Anayasa Komisyonu Başkanı olarak Ahmet İyimaya’ya gönderilmişti.

Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’di. DYP Genel Başkanlığı koltuğunda ise Demirel’le arası limoni olan Tansu Çiller oturuyordu.

Demirel, yüzde 27 oy oranı ve koalisyon ortağı SHP’nin desteğiyle cumhurbaşkanı seçildiği için, siyaseten çok güçlü değildi. Ama bir dönem daha cumhurbaşkanı olabilmek için siyasi dengeleri lehine çevirmeye çalışıyordu. Demirel’e ikinci kez cumhurbaşkanlığı seçimi yolunu açacak ‘5 artı 5’ olarak bilinen anayasa değişikliği liderlerin imzasıyla Meclis’e sunulmuş, ancak kabul edilmemişti.

Hafta sonu CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ile sohbet ederken, “Cumhurbaşkanlığı makamına çıkan daha fazla yetki istiyor, başkanlık sistemini savunuyor” demişti. İşin aslı tam da öyle değil. Özal ve Erdoğan başından beri başkanlık sistemini savunuyor. Demirel ise, Özal başkanlık sistemini gündeme getirdiği zaman çok şiddetli muhalefet etmişti. Özal’ı, “Padişahlık yetkileri istiyor” diye eleştirmişti. Ancak cumhurbaşkanı olunca, tavrını değiştirdi, başkanlık sistemini istedi. Özal, Demirel ve Erdoğan siyasetin ve icranın içinden gelen güçlü liderler. Cumhurbaşkanlığı makamı onlara yetmiyor, Türkiye’nin mevcut sistemle yönetilmesinin zorluklarını görüyorlar. O nedenle başkanlık sistemini ya da cumhurbaşkanlığı sistemini zorluyorlar.