23 Nisan 1920…
Egemenlik, saraydan alındı, halka verildi.
★
Alman profesörler, Türkiye Cumhuriyeti’ne sığınmaya başladı.
★
Ordinaryüs Profesör Erich Frank, İstanbul Üniversitesi tıp
fakültesine geldi, Türk vatandaşı oldu, tabutuna Türk bayrağı
sarıldı, devlet töreniyle Aşiyan’da toprağa verildi.
Profesör Clemens Emin Bosch, Türkiye’deki arkeoloji müzelerini
düzenledi, müslüman oldu, Emin adını aldı.
Carl Ebert, Ankara Devlet Konservatuvarı ve Ankara Devlet
Tiyatrosu’nun kurucularından oldu, operamıza çağ atlattı.
Profesör Hans Gustav Güterbock, Boğazköy kazılarının başkanlığını
yaptı, Hitit hiyeroglifinin çözülmesine öncülük etti, Türk Tarih
Kurumu onur üyesi oldu.
Profesör Curt Kosswigg, Manyas Kuş Cenneti’nin kurulmasına öncülük
etti, Türk Biyoloji Derneği’ni kurdu, Hidrobiyoloji Enstitüsü’yle
bugünkü Deniz Bilimleri Enstitüsü’nün temelini attı, devlet
töreniyle Aşiyan’da toprağa verildi.
Profesör Clemens Holzmeister, mimar, TBMM binamızı yaptı.
Profesör Friedrich Dessauer, İstanbul Üniversitesi tıp fakültesi
radyoloji enstitüsü’nün başkanlığını yaptı, biyofizik enstitüsü’nü
kurdu, Türkiye’de modern radyoterapinin kurucusu oldu.
Ordinaryüs Profesör Wilhelm Peters, İstanbul Üniversitesi psikoloji
bölümünü kurdu, Türkiye’nin ilk deneysel psikoloji laboratuvarını
kurdu.
Profesör Walther Kranz, İstanbul Üniversitesi Alman dili ve
edebiyatı bölümünü yönetti, Efes ve Bergama’nın tanınmasına büyük
katkı sağladı.
Ordinaryüs Profesör Fritz Neumark, İstanbul Üniversitesi’nde maliye
ve iktisat dersleri verdi, vergi kanunlarımızın hazırlanmasına
katkı sağladı.
Eduard Zuckmayer, Gazi Eğitim Enstitüsü müzik bölümü başkanlığı
yaptı.
Ordinaryüs Profesör Erwin Freundlich, İstanbul Üniversitesi
astronomi enstitüsü’nü kurdu.
Ordinaryüs Profesör Albert Eckstein, Ankara Üniversitesi tıp
fakültesi çocuk sağlığı ve hastalıkları bölümünü kurdu.
Profesör Hans Wilbrandt, Türkiye’de tarım kooperatifi sisteminin
kurucusu oldu.
Ordinaryüs Profesör Leo Brauner, İstanbul Üniversitesi fen
fakültesi botanik bölümünün kurucularından oldu.
Ordinaryüs Profesör Hugo Braun, İstanbul Üniversitesi mikrobiyoloji
enstitüsü başkanlığı yaptı.
Ernst Reuter, Ankara Üniversitesi siyasal bilgiler fakültesinde
şehircilik dersleri verdi, sonra gitti Berlin belediye başkanı
oldu.
Edzard Reuter… Ernst Reuter’in oğlu, çocukluğunun 11 yılı Ankara’da
geçti, Mercedes’in yönetim kurulu başkanı oldu, “ikinci vatanım”
dediği Türkiye’ye vefa borcunu ödedi, Otomarsan’ın kurulmasını
sağladı.
Bruno Taut, İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nde
yöneticilik yaptı, Milli Eğitim Bakanlığı’nda mimarlık bölümü
başkanlığı yaptı, Atatürk’ün naaşının konulduğu katafalkı o çizdi,
o yaptı, kendisine bu iş için verilen parayı kabul etmedi, sadece
hatıra için teşekkür mektubu istedi, bu topraklarda kalmayı vasiyet
etti. Türkiye Cumhuriyeti onu vasiyetine uygun şekilde
onurlandırdı, İstanbul Edirnekapı Şehitliği’nde toprağa verilen ilk
ve tek gayrimüslim oldu.
★