Milliyetçilikle devlet iradeleri arasında ciddi tarihsel bir bağ var olmuştur. Milletlerin mi devletleri kurduğu, devletlerin mi milletleri oluşturdukları konusu siyaset sosyologlarının artık tartıştıkları bir konu olmaktan bile çıkmıştır. Ernest Gellner ve Erich Hobsbawm, Craig Calhoun, Benedict Anderson, Anthony Giddens gibi, isimlerini ilk etapta sayabileceğim meşhur sosyologlar devletlerin ihtiyaç duydukları millet tanımlarını, içeriğiyle birlikte nasıl var ettiklerini ortaya koymuşlardır. Bizde de Erol Güngör’ün bu konudaki çalışmaları devlet ve millet ilişkisini anlamak noktasında, Türk-İslam milliyetçisi bir bakış açısından oldukça kapsamlı katkılar ortaya koyar.
Özellikle Giddens’ın çalışmaları, ulus-devletin teşekkülü ile şiddet arasındaki ilişkiyi zorunlu gören yaklaşımıyla millet kavramıyla ilgili mitolojik anlatımları çözen bir katkı yapmıştır. Bu yaklaşıma göre devletten ve hatta şiddet kullanabilen bir kurumdan önce millet yoktur.