Katalonya’da olup bitenler, bana her şeyden önce bağımsızlık
konusunda kafalarımızın ne kadar karışık olduğunu fark
ettirdi.
Halklar istedikleri zaman bağımsızlıklarını ilan edebilmeli mi?
Yoksa ait oldukları devleti zayıflatacağı için, bu engellenmeli mi?
Bağımsızlık isteyen halk Kuzey Irak gibi hemen yanı başımızda
olunca, bir anda irkiliyoruz. Ama diğer yandan, İspanya gibi daha
uzak bir coğrafyada olunca sanki, “Neden olmasın” moduna
geçiyoruz.
Bizlerdeki bu muğlaklık zaten uluslararası hukuka da bire bir
yansımış. Birleşmiş Milletler (BM) Anlaşması’nda halklara “kendi
kaderini tayin hakkı” tanınıyor tanınmasına. Ama aynı BM Anlaşması,
“ülkelerin toprak bütünlüğüne saygı” ilkesini de savunuyor. Birçok
hukukçu da bunu ciddi bir çelişki olarak yorumluyor.
*
Son zamanlarda üst üste gelen bağımsızlık tartışmaları bir
çelişkiyi daha ortaya çıkarıyor: Bir yandan terör, mülteci meselesi
gibi günümüzün en büyük sorunları çözüm için ülkeleri birbirine
yaklaştırıyor. Ama buna rağmen devletler birbirinden daha da
ayrışıyor. Ve milliyetçilik iyice körükleniyor. Yerel, kültürel
kimlikler de hiç olmadığı kadar öne çıkıyor.