Hızır aleyhisselâm,
insanlara çok şefkatlidir. Kerâmet ehli ve kimya ilmini
bilicidir.
Fevrî Ahmed Molla Osmanlı
âlimlerinin büyüklerindendir. Arnavut asıllı bir Hristiyan
iken sonradan Müslüman oldu. 978 (m. 1570)’de Şam’da müftî iken
vefât etti. Hızır aleyhisselâm ile ilgili olarak buyurdu
ki:
Hızır aleyhisselâm, İbrâhim
aleyhisselâmdan sonra yaşamış bir nebi veya velîdir. Zülkarneyn
askerinin reîsi idi. Mûsâ aleyhisselâm ile yolculuk etti. Ümmet-i
Muhammed’den değildir. Fakat rûhu bazı velîlere feyiz vermiştir,
öldükten sonra, rûhu insan şeklinde görünüp, gariplere yardım
etmektedir.
Hızır aleyhisselâm, güzel ahlâk
sahibi, cömert ve insanlara çok şefkatlidir. Allahü teâlânın izni
ile kerâmet ehli ve kimya ilmini bilicidir. Hak teâlânın
bildirmesiyle, yeryüzündeki hazinelere muttalîdir. Allahü teâlânın
emri ile, ihtiyâç sahiplerinin işini görmeyi üzerine
alır.
Hazreti Hızır’ın asıl ismi,
Bukyâ bin Melkan’dır. O, bir miktar kuru otun üzerine oturdu.
Akabinde oturduğu kuru otlar yeşerdi. Ebû Hüreyre’nin (radıyallahu
anh) Peygamber efendimizden (sallallahü aleyhi ve sellem) işittiği
hadîs-i şerîfte; “O, her nerede namaz kılsa, orası baştan başa
yeşillik olur” buyuruldu. Bundan dolayı ona Hızır denildi.
Hızır lafzı onun lakabıdır.
Hızır lafzında üç lügat (okunuş)
vardır. Bunlar Hazır, Hızr ve Hazr’dır. Ebü’d-Derdâ (radıyallahu
anh) bir gün Mekke-i mükerremede bir dağın üzerine çıktı. Orada,
üzerinde sâlihlere âit alâmetler bulunan bir zât gördü. Sonra onun
yanına giderek; “Bana nasihat et” dedi. O da; “Nasihat olarak ölüm
sana kâfidir” dedi. Ebü’d-Derdâ (radıyallahu anh); “Daha fazla
nasihat et” dedi. O da; “Gam (tasa) bakımından kabri düşünmek
kâfidir...” “Daha fazla nasihat et” deyince, o zât; “İkindi
güneşi Arş-ı a’lâ üzerinde ne kadar kalır?” dedi. Bunun üzerine
Ebü’d-Derdâ (radıyallahu anh), Resûlullah efendimizin huzûruna
gelip, bu hâli haber verdi. Peygamber efendimiz; “O zât,
kardeşim Hızır’dır” buyurdular.
Sevgili Peygamberimiz (sallallahü
aleyhi ve sellem), Eshâb-ı kirâm (radıyallahu anhüm) ile Tebük
Harbi'ni yaparken, ikindi namazını kıldıktan sonra iki beyit
işittiler. Fakat şiiri söyleyeni göremediler. Resûlullah
efendimiz; “Bu iki beytin söyleyicisi kardeşim Hızır’dır. Sizi
övüyor” buyurdu.
Hızır aleyhisselam birçok zâtın
tasavvufta yetişmesine rehberlik etmiş, feyiz vermiştir. Hızır
aleyhisselamın tasavvufta yetiştirdiği en meşhur âlim ve velîlerden
biri Abdülhâlık Goncdüvânî hazretleridir.