“En güzel isimler, Allahü
teâlânındır. O hâlde Allahü teâlâya bu isimlerle duâ
edin."
Nâsîhuddîn ibn-i Dehhân
hazretleri tefsîr, hadîs, fıkıh âlimlerinin en meşhurlarından idi.
494 (m. 1101)’de Bağdad’da doğdu. 569 (m. 1174)’de vefât
etti. Duâ âdabı hakkında buyurdu ki:
Duâ âdabından bir kısmı
şunlardır:
1- Yemede, içmede, giyimde ve
kazançta haramdan sakınmak. 2-İhlâslı olmak. 3- Duâdan önce sâlih
amel yapmak. Şiddetli sıkıntı zamanında yaptığı sâlih ameli
zikretmek. 4-Kirlerden ve pisliklerden temizlenmek. 5- Abdestli
olmak ve kıbleye yönelmek. 6- Rükû ve secdeli namaz kılmak.
(Burada murâd, kılınan namazdan sonra yapılacak duâdır.) 7- İki
dizler üzerine oturmak. 8- Duânın başında ve sonunda önce Allahü
teâlâya hamd edip, Resûlullaha (sallallahü aleyhi ve sellem)
salevât okumak. 9- Ellerini açmak (yani avuçlarını yummamak). 10-
İki elleri kaldırmak. (Yani elleri dizlerden uzaklaştırıp, semâya
doğru kaldırmak. Çünkü semâ, duânın kıblesidir.) 11-Elleri omuz
hizasına kadar kaldırmak. 12- Edeb üzere olmak (yani zâhiren,
bâtınen, söz ve fiille edeb üzere olmak). 13- Huşû üzere olmak.
Denilir ki, huşû korku demektir. Zâhir odur ki, huşûdan murâd,
bâtının sükûnudur. Bâtının sükûn bulmasından, zâhirin sükûnu
meydana gelir. Bunu şu hadîs-i şerîf teyid etmektedir:
Resûlullah (sallallahü aleyhi ve
sellem), sakalları birbirine karışmış birisini
görünce; “Kalbinde huşû olsa idi, azâlarında da huşû
olurdu” buyurdu. Allahü teâlâ, Mü’minûn sûresinin ilk iki
âyetinde meâlen “Mü’minler muhakkak kurtulacaktır. Onlar,
namazları huşû ile kılanlardır” buyuruyor.
14-Bütün azâları tezellül ve hudû
üzere olmak. Yanî bütün azâların hudû (boyun eğme) ile beraber,
sükûn üzere ve hareketsiz olması. 15- Namazda duâ edenin, gözlerini
semâya kaldırmaması. 16- Allahü teâlâya, esmâ-i hüsnâsı ve yüce
sıfatları ile duâ etmek. Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerîmde
meâlen; “En güzel isimler, Allahü teâlânındır. O hâlde Allahü
teâlâya bu isimlerle duâ edin. Allahü teâlânın isimlerinde ilhâd
edenleri yani isimleri değiştirenleri terk edin. Onlar âhirette
yaptıklarının cezasını çekeceklerdir” buyuruyor
(A’râf-180).
17- Duâda edebî sözlerle duâ
yapmaya zorlanmamalıdır. 18- Nâme yaparak duâ etmemek. 19-
Peygamberleri (aleyhimüsselam) ve sâlih kimseleri vesile ederek duâ
etmek. Çünkü onlar, hem Allahü teâlâya ve hem de kullarına karşı
hakları en kâmil şekilde yerine getirmektedir. 20- Duâ ederken sesi
alçaltmak. Yani gizli olarak duâ etmektir.