Namaza dört şey ile
girilir: "Farz ile, vâcib ile, sünnet ile, müstehab
ile."
Mehmed Refik Efendi 147.
Osmanlı Şeyhülislâmıdır. Bosna'da Rogatica'da (Çelebipazarı) doğdu.
Saraybosna'da medrese tahsili yaptıktan sonra İstanbul'a giderek
kadılık, Anadolu Kadıaskerliği, nihayet Şeyhülislâmlık görevine
tayin edildi. 1288 (m. 1871)'de vefat etti. Bir dersinde buyurdu
ki:
Namaza dört şey ile girilir: Farz
ile, vâcib ile, sünnet ile, müstehab ile. Hanefî mezhebinde,
ellerini kulağının hizâsına kaldırmak, sünnet. Ellerinin ayasını
kıbleye yöneltmek sünnet. Er kişilerin baş parmağını kulağı
yumuşağına değdirmek ve hâtun kişilerin, omuzu hizâsına kaldırmak
müstehab, (Allahü ekber) demek farz. Tekbîr aldıktan sonra, el
bağlamak sünnet.
Sağ elini, sol elinin üstüne
koymak, sünnet. Er kişinin, ellerini göbeğinden aşağı koymak ve
hâtun kişi, göğsüne koymak sünnet. Er kişi, bileğini pekçe kavramak
müstehab. Namazda -imâm olsun, muktedî olsun ve yalnız olsun-
Sübhâneke okumak sünnet. Eğer imam veyahut yalnız olursa, E'ûzü
okumak sünnet. Besmele okumak sünnet. Fâtiha-i şerife okumak vâcib
ve Fâtihadan sonra, bir sûre okumak vâcib. Kıyâmda iken üç âyet,
yâhut, üç âyet kadar uzun bir âyet okumak farz. Rükü'da belini
eğmek farz. Üç kere (Sübhânallah) diyecek kadar eğlenmek vâcib. Üç
kere (Sübhâne rabbiyelazîm) demek sünnet. Beş kere veya yedi kere
demek müstehab. Rükü'dan kıyâma doğruldukta ve iki secde arasında
doğrulup oturdukta, bir kere (Sübhânallah) diyecek kadar eğlenmek,
İmâm-ı Ebû Yûsüfe göre farz. Ve Tarafeyn kavline göre, vâcib olup,
bazıları sünnet demişler ise de, esah olan vâcibdir.
Secdede, başını secdeye koymak
farz. Üç kere (Sübhânallah) diyecek kadar eğlenmek vâcib. Üç kere
(Sübhâne rabbiyel-a'lâ) demek sünnet. Beş kere veya yedi kere demek
müstehabdır. Secde yaparken, önce iki diz, sonra iki el, sonra
burun ve sonra alın yere konur. Baş parmakları, kulakları hizâsında
olur. Ayakların, en az birer parmağını yere koymak farzdır. Yerin
sertçe olup, başın aşağı girmemesi lâzımdır. Yerde duran masa,
kanape, araba da, yer demektir. Hayvan üzeri ve hayvan üstünde
bulunan semer ve benzerleri, yer sayılmaz. Salıncak ve ağaçlara,
direklere bağlanarak havada gerilmiş duran bez, halı, hasır yer
sayılmaz.
Secdede dirsekler bedenden, karnı
da uyluklardan açık tutulur. Ayak parmaklarının uçları kıbleye
karşı tutulur. Rükü'a eğilirken topuk kemiklerini birbirine
yapıştırmak sünnet olduğu gibi, secdede dahî bitişik
tutulur.