Hayır ve iyilik
müesseseleri kurmak, fakirlere yardım etmek hep mal ve servet ile
olur...
Yahyâ bin Eksem hazretleri Hanefî
fıkıh âlimidir. Mezhebde müctehid idi. 180 (m. 796)’da Türkistan’da
Merv’de doğdu. İmam-ı Azam hazretlerinin en büyük talebesi Muhammed
Şeybânî başta olmak üzere Süfyân bin Uyeyne, Vekî' bin Cerrâh gibi
âlimlerden ilim tahsil etti. Kâdılkudâtlık, Dîvânü’s-sadakât
başkanlığı gibi görevler yaptı. Medine yakınlarındaki Rebeze’de 242
(m. 857)’de vefat etti. Buyurdu ki:
Dünyaya gönül bağlamanın
kötülenmesi ve âhiret için daha çok çalışılması husûsunda vârid
olan âyet-i kerime ve hadis-i şeriflerle berâber, İslâm dîninde,
ilim, fen, teknik, mimârlık, sanat ve ticâreti emreden, bunlar için
çalışmayı teşvîk eden nice emirler, âyet-i kerime ve hadis-i
şerifler vardır. Çünkü medenî bir cemiyetin, bir milletin kurtuluşu
ve saadeti fakirlik ile olamaz. Bilakis, hayır ve iyilik
müesseseleri, imârethâneler, mektepler, medreseler, yapmak,
âcizlere, fakirlere ve kimsesizlere yardım etmek hep mal ve servet
ile...