Kadızade Mehmed Efendi Halveti şeyhlerinden olup Çorum’da doğdu.
İstanbul’a giderek medrese tahsili yaptı, bu sırada Halveti
tarikatine intisab etti. 1184 (m. 1775)’de vefat etti. “İsbat-ı
hatemü'l-evliya” isimli eserinde şöyle buyuruyor:
Allahü teâlâ, her şeyi bir sebep altında yaratmaktadır. Bu
sebeplere iş yapabilecek tesir, kuvvet vermiştir. Bir iş yapmamız,
bir şeyi elde etmemiz için, bu işin sebeplerine yapışmamız
lâzımdır. Meselâ, buğday hâsıl olması için, tarlayı sürmek, ekmek,
ekini biçmek lâzımdır. İnsanların bütün hareketleri, işleri, Allahü
teâlânın bu âdeti içinde meydâna gelmektedir. Allahü teâlâ, sevdiği
insanlara, iyilik, ikrâm olmak için ve azılı düşmanlarını aldatmak
için, bunlara, harikulade olarak, yanî âdetini bozarak, sebepsiz
şeyler yaratıyor.
Her insanda nefis vardır. Nefis, Allahın düşmanıdır. Hep kötülük
yapmak ister. İslâmiyete uymak istemez. İslâmiyete uyanların
nefisleri temizlenir, düşmanlıkları kalmaz. Açlık çeken, sıkıntılı
yaşayan kâfirlerin nefisleri ise zayıflar. Kötülük yapamaz. Bunun
için evliyada ve papazlarda harikulade işler hâsıl olur.
Peygamberlerden “aleyhimüsselâm”, tam temiz oldukları için âdet-i
ilâhiyye dışında ve kudret-i ilâhiyye içinde şeyler meydâna gelir.
Buna mucize denir. Peygamberlerin mucize göstermesi lâzımdır.
Peygamberlerin “aleyhimüsselâm” ümmetlerinin evliyâsında, nefislerinin kötülükleri kalmadığı için âdet dışı meydâna gelen şeylere, keramet denir. Evliyânın kerâmet göstermesi lâzım değildir.