Hıyanet yapmaktan kurtulmak için, herkes, kendine yapılmasını
istemediği şeyleri, başkalarına yapmamalıdır.
İbn-i Semûre el-Ca'dî hazretleri Hanbelî fıkıh âlimidir. 547 (m.
1152)’de Yemen'de doğdu. Buradaki büyük fıkıh âlimlerinden ilim
tahsil etti. Yemen'in çeşitli şehirlerinde kadılık ve müftülük
yaptı. 580'de (m. 1184) Ebyen’de vefat etti. Bir dersinde buyurdu
ki:
İnsanlar birbirlerine muhtaç olup, birlikte yaşamağa mecbûrdurlar.
İhtiyaçlarını karşılamak için de ticaret, yani alışveriş yapmak
zorundadırlar. Alışveriş olmasaydı, yeryüzünde nizâm olmazdı.
İslâmiyyette alışveriş arz ve talep esâsına göre yürür. Dinimizde
kâr haddi yoktur. Fakat ihtikâr ve fahiş fiyat yasaklanmıştır.
Medine’de pahalılık oldu. Fiyatlar yükseldiği için kâr haddi
koyması istenildiğinde, Peygamber efendimiz (sallallahü aleyhi ve
sellem), (Fiyatları koyan Allahü teâlâdır. Rızkı genişleten,
daraltan, gönderen yalnız Odur. Ben Allahü teâlâdan bereket
isterim) buyurdu. Başka bir hadis-i şerifte ise, (Kâr haddi
koymayın, fiyat koyan Allahü teâlâdır) buyuruldu.
Karaborsacılar, fırsatçılar tarafından [mallar saklanarak] fiyatlar
yükseltilip millete zarar ve zulüm hâline geldiği zaman,
idarecilerin ilgililerle istişare ederek uygun bir narh, kâr haddi
koyması caiz olur. Peygamber efendimiz, (Müslümanların, şehre mal
getiren köylüleri karşılayıp piyasaya fiyatını gizleyerek, ucuz
satın almalarını) yasakladı. Köylü böyle bir satıştan vazgeçebilir.
Piyasayı bilmeyenlere yüksek fiyatla mal satmak da haramdır. Hatta,
acemi olup, ucuz satan veya pahalı alan ile alışveriş etmemelidir.
Bunlarla alışveriş yaparken piyasadaki fiyatı gizlemek
günahtır.