ENVER Paşa yakın tarihimizde belirleyici rol oynamış son derece önemli bir tarihi şahsiyettir.
Tarihe bakarken zihin hastalığımız olan yüceltme ve şeytanlaştırma hastalıklarına kapılmadan Enver Paşa’yı da “anlamak” için okumalıyız.
4 Ağustos 1922’de Türkistan’da Bolşevik Ruslarla savaşırken şehit düşen Enver Paşa’nın 96. ölüm yıldönümü vesilesiyle Hürriyet’te İlber Ortaylı bu açıdan değerli bir yazı yazdı.
Ben merhum Enver Paşa’nın tarihimizdeki belirleyici iki rolüne bakmak istiyorum; askeri reform ve Cihan Harbi.
REFORMİST OSMANLI MİLLİYETÇİSİ
Enver Paşa en iyi eğitimli genç Osmanlı subaylarından biriydi. Farsça, Rusça, Fransızca ve Almanca bilirdi. 1909 yılında daha 28 yaşında askeri ataşe olarak Berlin’e atanmıştı.
Almanya’nın sanayi ve askerlik alanlarında nasıl güçlendiğini hayranlıkla, Osmanlı’nın ise çökmekte olduğunu derin ıstırapla görüyordu.