Osmanlı’nın çöküşünün sebepleri konusunda en önemli ipuçlarından biri bu tablodur.
İstediğimiz kadar Abdülhamid İngiliz elçisini tokatladı diye senaryo uyduralım, Osmanlı kendi devlet ve toplum yapısındaki geri kalmışlıklar yüzünden çöktü.
Böyle değil de Osmanlı’nın çöküşünü bugüne göre uydurulmuş komplo teorilerine bağlarsak tarihi anlamamış oluruz.
Öyle bir zihinle günümüzdeki asli faktörleri de anlayamayız.
Onun için, tarih geçmiş ve gereksiz bir bilgi yığını değildir. İnsanlığa ve bize yön veren dip dalgalarını anlamak için gerekli bir araştırma alanıdır.
OSMANLI REAYASI
Yukarıda verdiğim okuryazarlık oranlarını Namık Kemal’den aldım, yaklaşık rakamlardır. Bütün kaynaklar Osmanlı Hıristiyanlarında eğitimin, ticaret ve sanayiin geliştiğini, Müslümanların her bakımdan geri kaldıklarını yazıyor.
Matbaayı Müslümanlardan iki asır önce almışlardı zaten.