Türkiye Cumhuriyeti kurulurken Anadolu’da 11 milyon nüfus kalmıştı. Nüfus tarihçisi Justin McCarthy 1914-1922 arasında Anodolu’nun 3 milyon Müslüman kaybettiğini yazar, savaşlar, hastalıklar ve açlıklar sebebiyle.
İki milyon Hıristiyan’ın da tehcir ve mübadele ile Anadolu’dan ayrıldığını hatırlamak gerekir.
Evet “ıssız Anadolu” muhteşem bir zafer kazanmıştı fakat çok yoksul ve yorgundu. 11 milyon nüfusun 800 bini sakattı. Sıtma, verem, trahom gibi hastalıklar yaygındı. Ankara’dan öteye demiryolu yoktu, halkın yüzde 90’ı yoksul köylüydü.
Böyle bir nüfus üzerine kuruldu Türkiye Cumhuriyeti...
Milli Mücadele heyecanıyla yürütülen sıtma mücadelesi erken başarıldı, veremle ve trahomla mücadele ancak 1950 sonlarında başarıya ulaştı.
1933’te 15 milyona çıkması “on yılda on beş milyon” sevinciyle Onuncu Yıl marşında yer almıştı.
Nüfus politikasında aşamalar
1950’de 20 milyon olan nüfusumuz 1960’da 28 milyona, 1980’de 45 milyona çıktı. Gelişen sağlık ve ulaştırma alt yapısı sayesinde Türkiye 1960-80 arasında nüfus patlaması yaşadı.
Atatürk, İnönü ve Menderes nüfus artış politikası izlemişlerdi.