Tarih: 1 Ağustos 1801.
ABD ilk Atlantik ötesi/yurt dışı savaşını
Osmanlı İmparatorluğu ile yaptı:
Berberi Savaşı!
Osmanlı “himayesindeki” Türk korsanlar 16’ncı yüzyıldan itibaren
Akdeniz ticaret yollarını kontrol altında tutuyordu. Yani,
gemilerden haraç/”güvenlik vergisi” alıyorlardı!
Örneğin, ABD gemileri yıllık 60 bin dolar
veriyordu. Ama…
Trablusgarp Beylerbeyi Karamanlı Yusuf Paşa,
İngilizlerden bağımsızlığı kazanan ABD’nin fidye miktarını
artırdı.
ABD Başkanı Thomas Jefferson daha fazla haraç
ödemeye taraftar değildi. Durumu yerinde tetkik etmek ve daha sonra
izlenecek yolu tespit etmek için üç gemiden oluşan
keşif filosunu Akdeniz’e gönderdi.
Bunun üzerine Trablusgarp Beylerbeyiliği, 10 Mayıs’ta ABD’ye
savaş ilan etti ve ardından Trablusgarp’taki ABD
konsolosluğunu yağmalattı. Konsolos James Cathcart ve ailesi
Danimarka elçiliğine sığındı. Dikkatinizi çekerim;
Osmanlı, uzaktaki beylerbeyiliğinin/eyaletinin savaş ilan etmesiyle
hiç ilgili değildi. Çünkü, ABD de kim oluyordu?
Zaten Osmanlı, 1830’lara kadar ABD’yi muhatap dahi
almadı! Neyse.
Savaş dört yıl sürdü. Pek kazananı olmadı. Ancak…
ABD her ne kadar Osmanlı ile değil de, onun uzak
bir eyaletiyle savaşmış olsa da bu savaş
(İngiltere’den bağımsızlığını kazandıktan sonra) kendini
ispatlama ve kendine güvenme noktasında başarıyla verdiği
ilk ciddi sınavı oldu. Deniz Kuvvetleri Marşı’na bile koydular bu
savaşı. Ve…
ABD kolonilerinde Amerikalı olma bilincini
perçinledi…
Amerikalılar Jefferson etrafında kenetlendi.
Bu savaşı niye anımsattım?
Önce, 23 Ekim 1995 tarihinde Senato’sundan...