Neden Cumhuriyet’e ihtiyaç duydular?
Neden alfabeden kadın haklarına
kadar devrimlere ihtiyaç duydular?
Hayat dayattı çünkü!
Tarihsel süreç
dayattı çünkü! Beklentileri
karşılayamayan imparatorluk dönemi 20’nci
yüzyıl başında sona erdi; Rus Çarlığı, Avusturya-Macaristan,
Prusya, Osmanlı… (Keza: Kimi kağıt üstünde varlığını sürdüren
krallıklar ise dört duvar
arasına/saraylara “hapsedilip”
etkisizleştirildi.)
Sonuçta: Ayrıcalığa dayalı saraylar
devri tüm köhnemiş kurumlarıyla birlikte çöktü. Tarih
sahnesine -kadınlar
dahil- yurttaşlar çıktı; dünya bir kez
daha yeniden inşa edilmeye başladı:
– Rusya’da işçi sınıfı Sovyetler
Birliği’ni-sosyalizmi iktidara taşıdı.
– Almanya’da parlamenter sistem- serbest seçimler Üçüncü
Reich’ı- faşizmi yönetime getirdi.
Peki ya
Türkiye?
Aydınlanmacı-halkçı-bağımsızlıkçı “tek
adam”, ne sosyalizme ne de faşizme yöneldi. Çok
partili hayat denemeleri iki kez
başarısızlıkla sonuçlandı.