Osmanlı emniyet fişinde Mustafa Kemal’in ismi karşısında “Cumhuriyetçidir” yazıyordu…
Bandırma Vapuru öncesinde Sarayın kararını en zorlayan bu fiş oldu. Sadrazam Damat Ferit Paşa fişi sürekli göstererek, Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkışına muhalif oldu…
Fiş gerçeği yazıyordu:
Mustafa Kemal ve kuşağı, Osmanlı’nın çöküşüne çare arayan ve bu amaçla sürekli okuyan-tartışandı.
Atatürk’ün yaşamı boyunca derinden etkileyen en önemli düşün insanlarından biri, cumhuriyet ve cumhuriyetçi düşünce denildiğinde akla ilk gelen düşünürlerden J. J. Rousseau oldu. “Yurttaşlık”, “hürriyet”, “halkın egemenliği” gibi siyasi kavramları ondan öğrendi.
Atatürk’ün cumhuriyeti ideal sistem olarak görmesinin izlerini, Bandırma Vapurundan indikten sonra yaptığı konuşmalardan anlaşılıyor.