GIDA, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba bakanlığa gelir gelmez söz verdi. “Vatandaş ucuza et yiyecek.” Hatta fiyat da verdi: “Kıymanın kilosu 29 TL, kuşbaşı etin ise 31 TL olacak.” Oldu da... Et ve Süt Kurumu (ESK) tarafından yapılan açıklamaya göre kurum iki büyük market zinciri ile anlaşma sağladı. Buna göre 81 il ve ilçelerine yayılmış A101 ve BİM mağazalarında ucuz et ve kıyma vatandaş ile buluşacak. Vatandaşın Ekonomisi’ni ilgilendiren çok önemli bir karar. Sadece et değil, vatandaşın bütçesini ilgilendiren her ürünün ucuza satılmasını destekliyorum. Ancak Tarım Bakanlığı-ESK-Marketler üçgeninde belirlenen yeni sistemle ilgili aklıma takılan bazı sorular, sorunlar var.
1-ULAŞILABİLİRLİK: Satışın yaygın marketlerde yapılması çok olumlu. Bu vatandaşın ucuz ete ulaşma imkanını artıracak. Ancak, ESK bu marketlere ne kadar et satacağını tüm sorulara karşılık açıklamadı. Üstelik anlaşılan marketlerin başka kuşbaşı ve kıyma satması da yasak. İki market dışında başvuran diğer ulusal ve yerel marketlere de izin verilmedi. Bu durumda vatandaşın talebi yeterince karşılanacak mı? Marketlerden ucuz eti alıp mahalle arasında daha farklı fiyattan satmak isteyenler çıkarsa nasıl engellenecek?
2-KIYMA FARKI: Bugün piyasada çok farklı özelliklerde ve fiyatlarda kıyma satılıyor. 60 liradan tutun 25 liraya bile kıyma satılıyor. Burada temel etken kıymanın satıldığı semtin, marketin dışında özelliği. Yağlı yağsız, etin neresinden çekildiği fiyatı oluşturan temel etken olarak ön plana çıkıyor. Marketler ESK’dan karkas et alacak. Satılacak kıymanın özelliği nasıl olacak? Bu konuda henüz bir açıklama yapılmadı.
3-PAKET SATIŞ: Yetkililerin verdiği bilgilere, şu anki mevzuata göre, kıymanın açıkta satılması yasak. Ancak mat ambalajda satılmasının önünde bir engel yok. ESK etinden üretilen kıyma da, mat ambalajda olacak. Bu nedenle yasal sıkıntı yaşanmayacak. Ancak vatandaş eti görmeden çıkılmış kıymayı almak zorunda kalacak.
4-REKABET: Esnaf ve Sanatkarları Federasyonu Başkanı Bendevi Palandöken yeni satış sistemini Rekabet Kurulu’na götüreceklerini açıkladı. Oysa Rekabet Kurulu bu sisteme ekim ayının sonunda zaten ‘olur’ vermişti. Ben serbest piyasada devlet eliyle ‘ihalesiz’ bazı marketlere ucuz et verilip diğerlerinin talebinin karşılanmamasını anlayamadım.