ABD tarafından dört yıl önce öldürülen İran’ın Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani’nin Kirman kentindeki mezarında önceki gün yapılan anma töreni sırasında meydana gelen ve 100’e yakın insanın ölümüne yol açan patlamalar, bütün Ortadoğu’yu yeni ve sert bir deprem dalgası halinde sarstı.
İran’daki hadise, geçen 7 Ekim’de Hamas’ın İsrail’e saldırısıyla başlayan ve bu ülkenin de bütün Gazze’ye katliam ölçeğinde bir karşılık vermesiyle tırmanan savaşın kontrolden çıkıp, topyekun bir şekilde bütün bölgeye yayılabileceği yolundaki kaygıları tetiklemiş bulunuyor.
Gazze’deki savaşın artçıları, aslında bir süredir bölgenin başka noktalarında da kendisini göstermekteydi. Örneğin, Yemen’de İran destekli Husi gruplarının denizden ve ayrıca havadan dronlarla düzenledikleri saldırılarla Kızıldeniz’deki gemi trafiğini, bu çerçevede uluslararası ticareti tehdit etmesi bu gelişmelerden yalnızca biridir.
Bu arada İran’a yakın milis gruplar bir süredir Suriye ve Irak’taki ABD birliklerine küçük ölçekli saldırılar düzenliyorlar. Dün Bağdat’ta yaşandığı üzere, ABD ordusu da belli aralıklarla bu gruplara drone operasyonlarıyla karşılık veriyor.
Geçen salı günü de Lübnan’da bulunan Hamas’ın üst düzey yöneticilerinden Salih el-Aruri, İsrail’in nokta atışı şeklinde düzenlediği bir hava saldırısında hayatını kaybetmiştir. Bunu önceki gün İran’daki patlamalar izlemiştir.
Peki İran’da mezarlıkta patlayan bombaların pimini kim çekti?
*
Hadise ilk duyulduğunda pek çok insanın aklına ilk gelen fail, olağan şüpheli olarak hemen İsrail oldu.
İsrail’in İran’ı kendisine karşı bölgede varoluşsal bir tehdit olarak gördüğü, 7 Ekim saldırısından dolayı da yine İran’ı suçladığı hesaba katıldığında, böyle düşünülmesi anlaşılabilir bir durumdur. İsrail, her zaman İran’a zarar vermek istemiştir.
Ayrıca, İsrail’in gizli servisi aracılığıyla geçmişte İran topraklarında gerçekleştirdiği eylemler var. İran’ın bir numaralı nükleer fizik profesörü Muhsin Fahrizade’nin 27 Kasım 2020 tarihinde Tahran’a yakın Abserd kentindeki sayfiye evinden ayrıldıktan sonra düzenlenen bir suikastta öldürülmesi yakın tarihteki en çarpıcı olaydır.
İsrail’in Mossad örgütü, New York Times’ın aktarımına göre, bu suikastta yol kenarında park etmiş gibi görünen bir taşıta yerleştirdiği bir makinalı tüfeği ülke dışındaki bir komuta merkezinden ateşleyerek, o sırada arabasıyla oradan geçmekte olan Fahrizade’yi direksiyon başında vurmuştu.