TÜRKİYE’nin toplam 1 milyon seçmenin oy kullandığı, 10 milletvekilinin seçileceği orta ölçekteki bir ilinde sandıklar açıldı ve yapılan sayımda şöyle bir sonuç çıktı diyelim:
A partisi: 500 bin
B partisi: 300 bin
C partisi: 120 bin
D partisi: 80 bin
Senaryomuzda A ve D partilerinin ittifak kurduklarını, ulusal
düzeyde yüzde 10 barajı uygulandığını, C ve D partilerinin ülke
genelinde bu barajın altında kaldıklarını varsayalım. Buna göre,
baraja takılan C partisi yalnızca o ilde değil, ülke genelinde de D
partisinden fazla oy almıştır.
Bu durumda C partisi D partisinden daha başarılı bir sonuç almış
olmakla birlikte, yüzde 10 barajını aşamadığı için milletvekili
çıkartamayacaktır. D partisi ise C partisinden daha zayıf bir
performansı olmasına karşılık, ittifak yapmış olmanın sağlayacağı
avantajdan yararlanarak, bu ilden TBMM’ye bir milletvekili
sokabilecektir.
Bu senaryoda söz konusu ilden A partisi 6, B partisi 3 ve D partisi
1 milletvekili elde etmiş olacaktır. Baraj engeline takılmamış
olsaydı C partisinin alacağı bir milletvekilliği bu örnekte D
partisine gidecektir.
Özetle, C partisinin hakkı D partisine geçmiştir. C partisinin
sandıkta daha başarılı olması, seçim kampanyasında daha çok
çalışmış olması gibi faktörler sonucu değiştirmemektedir.
TBMM’de büyük bir süratle kabul edilen, muhtelif seçim kanunlarında
değişiklik yapan kanun teklifinin yol açacağı en önemli sonuçlardan
biri, ittifak kuran partileri ittifak arayışına girmeyen partiler
karşısında avantajlı duruma getirecek olmasıdır.
Verdiğimiz örnekte C partisine oy kullanmış olan seçmenlerin oyu
boşa giderken, daha az oy almış olan D partisinin seçmenleri
ödüllendirilmiş olmaktadır.
Ancak pekâlâ başka senaryolarda baraja takılan partinin
milletvekilliği en çok oyu almış i...