İstiklal Mahkemeleri, Kurtuluş Savaşı sırasında ayaklanma çıkaranları, yağmaya girişenleri ve vatana ihanet edenleri yargılamak için özel kanunla kurulan mahkemelerdi.
Özellikle İzmir suikasti ve Şeyh Sait Ayaklanmalarının buna
sebep olduğu biliniyor.
Fransa'dan örnek alınan bu mahkemelerin kararları ve daha sonra
yargıçların yarattığı korkular sebebiyle, İsmet İnönü'nün bile
kurulmasında büyük rol oynadığı halde rahatsız olduğu
biliniyor.
Kel Ali,
Kılıç Ali ve Necip Ali, yani Üç Aliler Divanı. Bir süre sonra
Atatürk, bu mahkemelerin anlamını yitirdiğini düşünüyor ve
kapatmaya karar veriyor. Malum kişiler gelip diyor ki; "Efendim
daha yapılacak çok iş var, sorunlar bitmedi, bırakın işimizi
bitirelim!" Baştaki niyetin bambaşka yollara saptığını gördüğü için
Atatürk ise kararlı. Gelenlere sesini yükseltiyor ve diyor ki:
"Kurduğum gibi kapattım!" Bazen aldığınız kararların, birlikte yol
yürümek için tercih ettiğiniz kişilerin yanlış olduğunu anlar ve
yolunuza onsuz ya da onlarsız devam etmenin daha doğru olduğunu
görürsünüz ve bir başka karar alırsınız.