Kuzey Irak’taki
ve İspanya’nın Katalonya bölgesindeki bağımsızlık
referandumları, bu iki ülkenin toprak bütünlüğünü korumakta nasıl
zorlandıklarını gözlerin önüne seriyor.
Bu iki olay, halkların “kendi geleceklerini tayin etme hakkı”nı
elde etmek gerekçesiyle girişilen ilk hareketler değil. Son
zamanlarda dünyanın birçok yerinde benzer sarsıntıların cereyan
ettiği görülmüştür.
Asıl ilginç olan husus, Avrupa’da da eski köklü devletlerin toprak bütünlüğünü korumakta zorlanmalarıdır. Açıkçası, Asya’da ve Afrika’da kolonyal dönemin miras bıraktığı kaypak ve kırılgan siyasi yapıya sahip ülkelerin bölünmesi veya toprak bütünlüğünü sürdürmekte zorlanması doğal karşılanabilir. Ama bu gibi olayların “eski kıtada”, deyim yerindeyse, rüştlerini ispat etmiş ülkelerde görülmesi, toprak bütünlüğünü zorlayan faktörlerin çok yaygın olduğunu ortaya koyuyor.
Neden ayrılıyorlar?
Ulus-devletlerin toprak bütünlüğünü zorlayan hareketlerin başlıca nedenlerini şöyle özetleyebiliriz: