“Şu mektepler olmasaydı maarifi ne güzel idare ederdim” sözünü duymuşsunuzdur. Sözü söyleyen kişi 2. Meşrutiyet döneminde iki defa eğitim bakanlığına getirilen Emrullah Efendi.
Emrullah Efendi deyince aklımıza gelen başka bir şey daha var. Tuba Ağacı nazariyesi… Yazımızın konusu da o.
Önce Tuba Ağacından bahsedelim. Bu, cennette bulunan ve kökleri yukarıda olan bir ağaç. Metafor da zaten ağacın köklerinin yukarıda olmasından dolayı kullanılmış.
Emrullah Efendi bu benzetmeyle, toplumu eğitmek için yukarıdan başlanması gerektiğini söylemeye çalışmış. Yani önce üst kademedekiler eğitilerek, elit bir kadro oluşturulacak. Bu elit kadro daha sonra ilkokul, ortaokul ve lise öğretmenlerini yetiştirecekler. Bu öğretmenler de aldıkları bu güçlü eğitimden sonra çocuklar ve gençleri eğitecekler.
Böylece yukarıdan aşağıya doğru bir hareketle, eğitim toplumun geneline yayılacak.
Tuba Ağacı nazariyesi o yıllarda eğitimde dönüşüme nereden başlanması...