Çok partili hayatın fiilen yaşandığı 1908-1918 arası göz ardı edilse bile 1923-1945 Tek Parti Dönemi’nden sonra yeniden çok partili hayata geçiş tarihimiz 1945’tir.
Cumhuriyet idaresinden 3 yıl önce ise TBMM kurulmuştu.
1945’te II. Cihan Harbi bitmiş, dünyada dengeler değişmiş, İngiltere, süper güç olarak yerini ABD’ye bırakmış, ABD’nin karşısında SSCB mevzilenmiş ve daha sonra sözü çok edilecek olan Soğuk Savaş dönemi başlamıştı… Bu gelişmeler, kapitalizm-komünizm saha kapma yarışıdır. Mevzubahis yarışta devletler, yerini belli edecektir. Bu safhada Washington, Ankara’ya telkinlere daha doğrusu diplomatik baskılara başladı:
Çok partili hayata ve böylece demokrasiye geçilmesi ve Sovyetlere karşı Batı’nın yanında yer almak, ortaya konan şartların en önemli iki maddesidir. Böylece 1945’te partiler kurulmaya başlandı. Bunu 1 yıl sonra Marshall Yardımı, onu da 1952’deki NATO üyeliği takip edecektir. Önceki yıllara ait biri muvazaalı, danışıklı iki küçük parti denemesi sayılmazsa Cumhuriyetten sonraki ilk çok partili seçim...