Cevap: Konu ile alakalı
olarak Uyûn-ül-besâirde deniyor ki:
“İnsanın kullandığı şeyler beşe
ayrılır. Bunlar zaruret, ihtiyaç, menfaat, zinet ve fudüldür.
Kullanılmadığı zaman insanın helakine sebep olan yasak şeyi
kullanmak zaruret olur. Kullanılmaması sıkıntıya, meşakkate sebep
olursa, buna ihtiyaç denir. Faydası, menfaati olmayıp, yalnız
gösteriş için kullanılan şeye, zinet denir. İhtiyaç olunca, orucu
bozmak caiz olur. Bahr-ür-râıkda diyor ki; “Bir ibadete başlayınca,
bunu özür olmadan bozmak haramdır. Farz olan orucu bozmak için
sekiz özür vardır: Hastalık, sefere, yolculuğa çıkmak, ikrah yani
zalimin zorlaması, kadının hamile olması, çocuk emzirmek, açlık,
susuzluk ve ihtiyarlık.” Uyûn-ül-besâir kitabında bildirilen
ihtiyaç, bu sekiz özürden biri demektir.
Buğday ekmeği, koyun eti, yağlı
yemek, menfaattir. Tatlı yemek, zinettir. Mubahları kullanmakta
taşkınlık, fudüldür. Zaruret olunca, yalan yere yemin etmek caiz
olmaz. Tariz söylemek, yani iki manalı kelime söyleyip yemin
edilir. Aç kalanın ölmeyecek kadar leş yemesi, zaruret olur. Abdest
alırken elbiseye su sıçraması, hayvan idrar yaparken, üstündekinin
elbisesine sıçraması zarurettir.”