Harama yaklaşan asi, fasık olur. Şüphe edilen şeyleri, Ehl-i
sünnet kitaplarından öğrenmelidir.
Sual: Bir Müslümanın alışveriş yaparken neye dikkat etmesi gerekir,
herkesle alışveriş yapılabilir mi, seçici olmak gerekir mi?
Cevap: Konu ile alakalı olarak, İmâm-ı Gazâlî hazretleri Kimyâ-i
se'âdet kitabında buyuruyor ki:
“Şüpheli şeylerden kaçınmalıdır. Harama yaklaşan zaten asi, fasık
olur. Şüphe edilen şeyleri, Ehl-i sünnet kitaplarından
öğrenmelidir. Cahil hafızlara, hocalara ve her kitaba
güvenmemelidir. Kalbine sıkıntı getiren şüpheliyi almamalıdır.
Zalimlerle, hile, hıyanet edenlerle, yemin ile satanlarla,
dükkânında haram şey satanlarla alışveriş etmemelidir. Zalimlere,
fasıklara veresiye satmamalıdır. Çünkü, öldükleri zaman üzülür.
Halbuki, zalimler yani Müslümanlara ve İslâmiyete eli ile, dili
ile, kalemi ile zarar yapanlar ölünce üzülmek günahtır. Onlara
yardım etmek caiz değildir. Mesela, din ile alay edenlere, yalan
yanlış kitaplar yazarak dini yıkmaya uğraşanlara kâğıt satmak
günahtır. Velhasıl, herkesle muamele etmemelidir. Doğru insan
aramalıdır. Bir zaman vardı ki, bir tüccar, her istediği ile
muamele edebilirdi. Çünkü, herkes, alışveriş ilmini biliyor ve
bildiğine göre hareket ediyordu. Sonraları öyle zamanlar geldi ki,
birkaç kişi ile muamele edilemezdi. Daha sonraları ise, ancak
birkaç kimse ile muamele edilebilir oldu. Bir zaman gelmek korkusu
vardır ki, alışveriş edecek kimse bulunamayacaktır. Bunu çok zaman
önce, söylemişlerdir. Bizler, belki de, büyüklerimizin korktuğu o
zamana kaldık. Kim ile olursa olsun, alışveriş edilmektedir. Cahil
hafızlar, yangına körükle gidip; 'Bugün dünyanın her tarafı böyle
oldu. Her yerdeki mala haram karıştı. Haramdan kurtulmak imkânsız
oldu' diyorlar. Bu söz, çok yanlıştır. Hiç de dedikleri gibi
değildir. Bunların hepsini kim yapabilir diyerek ümitsizliğe düşmek
doğru değildir. Ne kadar yapılabilirse çok kâr olur. Ahiretin
dünyadan daha iyi olduğuna inanan kimse, bunların hepsini de
yapabilir.”