Satılan malı, olduğundan
aşırı methetmemeli, övmemelidir. Çünkü, yalan söylemiş
olur...
Sual: Tüccarların,
pazarcıların kısaca herhangi bir malı pazarlayanların, satanların,
sattıkları malı övmelerinin ve bu konuda yemin etmelerinin dinimiz
açısından bir mahzuru var mıdır?
Cevap: Bu konuda
Kimyâ-i se'âdet kitabında buyuruluyor ki:
“Satılan malı, olduğundan aşırı
methetmemeli, övmemelidir. Çünkü, hem yalan söylemiş, hem aldatmış,
hem de zulmetmiş olur. Hatta, doğru olarak da, müşterinin bildiği
şeyi söylememelidir. Çünkü, bu da faydasız söz olur. Kıyamet günü
her sözden sual olunacaktır. Beyhude, lüzumsuz söz söyleyenler, hiç
özür bulamayacaktır. Yemin ile satmaya gelince, yalan yere yemin
etmek haramdır. Yani büyük günahtır. Doğru yemin ederse, az bir şey
için Allahü teâlânın ismini söylemek saygısızlık olur. Hadîs-i
şerifte buyuruldu ki; (Alışverişte vallahi böyledir,
vallahi öyle değildir diye yemin edenlere ve sanat sahiplerinden,
yarın gel, öbür gün gel diye sözünde durmayanlara yazıklar
olsun!) Bir hadîs-i şerifte de buyuruldu
ki: (Malını yemin ederek beğendiren kimseye kıyamet
günü merhamet edilmeyecek, acınmayacaktır.) Yunus bin Abîd
hazretleri ipekli kumaş tüccarı idi. Malını satarken hiç methetmez,
övmezdi. Çırağı, bir gün, kumaşı gösterirken, müşterinin yanında;
“Ya Rabbi! Bu Cennet kumaşından bana da nasip et!” deyince, Yunus
bin Abîd hazretleri, bu sözün kumaşı methetmek, övmek olacağını
düşünerek, kumaşı kaldırıp sattırmadı.”
***
Sual: Bir malın ayıbını
boya ile veya yama yaparak, gizleyip, kapatıp satmakta, dinimiz
açısından bir mahzuru var mıdır?
Cevap: Her
sanatta hile yapmamak farzdır. Çürük iş yapmak ve gizlemek
haramdır. İmâm-ı Ahmed ibni Hanbel hazretlerinden, gizli yama
yapmayı sordular. “Kendi giymesi ve müşterinin giymek istemesi ile
caiz olup, hile olarak yapmak, yani gizli yamayı, yeni diye satmak
günahtır. Aldığı para haramdır” buyurdu.
***
Sual: Namaz kılarken,
rükuyu unutup secdeye giden bir kimsenin namazı bozulur
mu?
Cevap: Namazın
farzlarından bir rüknü terk eden kimse, bu rüknü namaz içinde ifa
etmez, yerine getirmez ise, namazı bozulur.
***
Sual: Namaz kılarken bir
kelimelik konuşma da namazı bozar mı?
Cevap: Namaz
kılarken bir kelime de söylense namazı bozar. Hatta bilerek,
bilmeyerek, zorla veya unutarak da söylemek, hep
bozar.