Başkalarının övmelerine
kavuşmak için onlara iyilik yapmak, riya
olur.
Sual: Herhangi bir
kimseye, onun kendisini övmesi veya ondan bir şeyler elde etmek
niyeti ile iyilik yapmanın dinimiz açısından bir mahzuru var
mıdır?
Cevap: Başkalarının
sevgisine ve övmelerine kavuşmak için, dünya işleri ile, onlara
iyilik yapmak, riya olur. İbadet ile olan riya bundan daha fenadır.
Allahü teâlânın rızasını hiç düşünmeden yapılan riya, hepsinden
daha fenadır. İbadet yaparak Allahü teâlâdan dünya menfaatlerini
istemek, riya olmaz. Yağmur duasına çıkmak, istihare yapmak,
böyledir. Sıkıntıdan, hastalıktan ve fakirlikten kurtulmak için
âyet-i kerimeler okumak da, böyledir denildi. Bunlarda hem ibadet,
hem de menfaat niyetleri bulunmaktadır. Ticaret maksadı ile hacca
gitmek de böyledir. İbadet niyeti hiç bulunmazsa riya olurlar.
İbadet niyeti çok olursa, sevap hasıl olur. İbadetlerini
başkalarına göstermek, onlara öğretmek ve teşvik etmek niyeti ile
olursa, yine riya olmaz ve çok sevap olur. Ramazan orucunu tutmakta
riya olmaz. Allahü teâlânın rızası için namaza başlayıp, sonradan
hasıl olan riyanın zararı olmaz. Riya ile yapılan farzlar sahih
olur, ibadet borcu ödenmiş olur ise de, sevabı olmaz. Et ihtiyacını
karşılamak niyeti ile, kurban kesmek caiz olmaz. Allahü teâlâ için
ve bir insan için birlikte niyet ederek kurban kesmek caiz
değildir. Allahü teâlânın rızası için olmayıp, yalnız hacdan,
gazadan gelen ve gelen emîri, reisi karşılamak için kesilen hayvan
leş olur, yemesi haram olur. Allahü teâlânın rızası için namaza
durup, namazı bitirinceye kadar hep dünya işlerini düşünürse,
namazı sahih olur. Şöhrete sebep olacak şekilde giyinmek de riya
olur.
***
Sual: Yapılan bütün
ibadetlerin, iyiliklerin sevabı, diri veya ölü herkese hediye
edilebilir mi?