Başkalarının övmelerine kavuşmak için, dünya işleri ile, onlara
iyilik yapmak, riya olur.
Sual: Herhangi bir kimseye, onun kendisini övmesi veya ondan bir
şeyler elde etmek niyeti ile iyilik yapmanın dinimiz açısından bir
mahzuru var mıdır?
Cevap: Başkalarının sevgisine ve övmelerine kavuşmak için, dünya
işleri ile, onlara iyilik yapmak, riya olur. İbadet ile olan riya
bundan daha fenadır. Allahü teâlânın rızasını hiç düşünmeden
yapılan riya, hepsinden daha fenadır. İbadet yaparak Allahü
teâlâdan dünya menfaatlerini istemek, riya olmaz. Yağmur duasına
çıkmak, istihare yapmak, böyledir. Sıkıntıdan, hastalıktan ve
fakirlikten kurtulmak için âyet-i kerimeler okumak da, böyledir
denildi. Bunlarda hem ibadet, hem de menfaat niyetleri
bulunmaktadır. Ticaret maksadı ile hacca gitmek de böyledir. İbadet
niyeti hiç bulunmazsa riya olurlar. İbadet niyeti çok olursa, sevap
hasıl olur. İbadetlerini başkalarına göstermek, onlara öğretmek ve
teşvik etmek niyeti ile olursa, yine riya olmaz ve çok sevap olur.
Ramazan orucunu tutmakta riya olmaz. Allahü teâlânın rızası için
namaza başlayıp, sonradan hasıl olan riyanın zararı olmaz. Riya ile
yapılan farzlar sahih olur, ibadet borcu ödenmiş olur ise de,
sevabı olmaz. Et ihtiyacını karşılamak niyeti ile kurban kesmek
caiz olmaz. Allahü teâlâ için ve bir insan için birlikte niyet
ederek kurban kesmek caiz değildir. Allahü teâlânın rızası için
olmayıp, yalnız hacdan, gazadan gelen ve gelen emiri, reisi
karşılamak için kesilen hayvan leş olur, yemesi haram olur. Allahü
teâlânın rızası için namaza durup, namazı bitirinceye kadar hep
dünya işlerini düşünürse, namazı sahih olur. Şöhrete sebep olacak
şekilde giyinmek de riya olur.
***
Sual: Yapılan bütün ibadetlerin, iyiliklerin sevabı, diri veya ölü
herkese hediye edilebilir mi?