İmam-ı Gazâlî ve imam-ı Rabbânî hazretleri, felsefecilerin yanlış inanışlarını uzun uzun bildirmişlerdir.
Sual: Batının filozof diye bildiği felsefecilerin kitaplarını ve
bu kitaplardaki bozuklukları, Müslümanlar mı tercüme ederek ortaya
çıkardılar?
Cevap: Beşinci Abbâsî halifesi Hârûnürreşid zamanında, Bağdat'ta
Dâr-ül-hikmet isminde bir müessese kurulmuştu. Bu müessese büyük
bir tercüme bürosu idi. Yalnız Bağdat’ta değil, Şam’da, Harran’da,
Antakya’da da, böyle ilim merkezleri kurulmuştu. Buralarda
Yunancadan ve Latinceden eserler tercüme edildi. Hint, Fars
kitapları da bunlara eklendi. Yani hakiki Rönesans yani eski
kıymetli eserlere dönüş, ilk defa Bağdat’ta başladı. İlk olarak
Eflatun'un, Porphyrios'un, Aristo'nun eserleri Arabiye tercüme
edildi. İslam âlimleri bunları dikkatle tetkik ettiler. Yunan ve
Latin filozoflarının bazı fikirlerinin doğru, ekserisinin de
hatalı, bozuk olduğunu ispat ettiler. Bunların, Muhkem olan âyet-i
kerime ve hadis-i şerifler, akıllarına ve mantıklarına ters
düşüyordu. Onların, fen ve din bilgilerinin çoğunda cahil
oldukları, aklın, fikrin anlayamadığı bilgilerde, daha çok
yanıldıkları görüldü. Hakiki âlimler, mesela imam-ı Gazâlî ve
imam-ı Rabbânî hazretleri, bu felsefecilerin en mühim iman
bilgilerine inanmadıklarını görmüşler, küfürlerine sebep olan
yanlış inanışlarını uzun uzun bildirmişlerdir. İmâm-ı Gazâlî
hazretlerinin El-mün-kizü aniddalâl kitabında bu hususta geniş
bilgi vardır.
***
Sual: Büyüklerin yapması günah olan bir şeyi çocuğa yaptırınca da
günah olur mu?
Cevap: Bu konuda İbni Âbidînde deniyor ki:
“Kendinin yapması haram olan şeyi çocuğa yaptıran kimse, haram
işlemiş olur. Oğluna ipek elbise giydiren, altın takan ve içki
içiren, kıbleye karşı abdest bozduran, kıbleye ayak uzatmasına
sebep olan kimse, günah işlemiş olur.”