Uşur, mahsulün onda biridir. Kul borcu olan, borcunu düşmez,
uşrunu tam verir.
Sual: Nelerden, hangi mallardan zekât verilir daha doğrusu neler
zekâta tabidir?
Cevap: Dört mezhepte de dört türlü zekât malı vardır ki bunlar:
1-Senenin ekseri zamanında, çayırda parasız otlayan dört ayaklı
hayvanlar.
2-Altın ile gümüş. Dürr-ül-müntekâda deniliyor ki:
“Altın ile gümüşün oniki ayardan yukarısı, para olarak, kadınların
süsü gibi helal olarak, erkeklerin altın yüzük takması gibi haram
olarak kullanılsın, ev, yiyecek, kefen satın almak için
saklanılsın, kılıç ve altın diş gibi ihtiyaç eşyası olsalar da,
zekât nisabının hesabına katılacaklardır.”
3-Ticaret için alınıp, ticaret için saklanılan ticaret eşyası. İbni
Âbidînde deniyor ki:
“Eşyanın ticaret niyeti ile satın alınması lazımdır. Uşur vermesi
lazım gelen topraklardan hasıl olan ve miras olarak ele geçen veya
hediye, vasiyet gibi kabul edince mülk olan şeylerde, ticarete
niyet edilse de, bunlar ticaret malı olmaz. Çünkü ticaret niyeti,
alışverişte olur. Mesela, tarlasından buğday alıp uşrunu veren veya
mirastan eline mal geçen kimse, satmak niyeti ile saklasa, nisap
miktarından fazla olsa ve bir seneden fazla kalsa, zekâtlarını
vermek icap etmez.”
Satmak için satın aldığı buğdayı tarlasına ekse veya ticaret için
aldığı hayvanı, kumaşı kendi kullanmaya niyet etse, ticaret malı
olmaktan çıkarlar. Sonra bunları satmaya niyet ederse, ticaret malı
olmazlar. Bunları satınca veya kiraya verince, eline geçen mal
ticaret malı olur. Kullanmak için satın aldığı malı, aldıktan sonra
ve miras olarak eline geçeni veya hediye, vasiyet, sadaka gibi
kendinin kabul etmesi ile malik olduğu malı alırken veya
tarlasından aldığı buğdayı satmaya niyet etse, ticaret malı
olmazlar. Bunları satsa ve satarken bedellerini ticarette
kullanmaya niyet etse, bu bedelleri ticaret malı olurlar. Çünkü
ticaret bir iştir. Yalnız niyet ile olmaz, başlamak da lazımdır.
Ticareti terk etmek ise, yalnız niyetle olur.