Ahireti kazanmak
isteyenlere, lazım olan ile kanaat edip, fazlasını sadaka vermek
yakışır.
Sual: İsraf sadece
yemede içmede mi olur yoksa başka şeylerde de israf olabilir
mi?
Cevap: Malı kıymetinden aşağı fiyatla satarak
veya kiraya vererek ve kıymetinden yukarı fiyatla satın alarak veya
kiralayarak aldanmak israf olur. Aldanarak alışverişe zaruri
ihtiyaç olursa veya yardım, sadaka gibi niyet ile böyle yaparsa
israf olmaz. Meyyitin kefenini miktar ve cins bakımından,
İslâmiyette bildirilenden fazla yapmak israftır. Abdullah ibni Ömer
hazretleri şöyle naklediyor:
“Sa'd ibni Ebî Vakkâs hazretleri
abdest alırken, Resûlullah efendimiz gördü.
-Ya Sa'd! Suyu niçin
israf ediyorsun? buyurdu.
-Abdest alırken
de israf olur mu dedikte;
-Büyük nehirde de olsa,
abdestte fazla su kullanmak israf
olur buyurdu.”
Acıkmadan önce, günde ikinci
defa yemek, israftır. Ahmed Ebû Bekr-i Beyhekî hazretleri
kitabında;
“Hazret-i Aişe buyuruyor ki,
günde ikinci defa yemek yiyordum. Resûlullah efendimiz
görünce;
-Ya Aişe! Yalnız mideni
doyurmak, sana her işten daha tatlı mı geliyor? Günde iki kere
yemek de israftandır. Allahü teâlâ, israf edenleri
sevmez! buyurdu.”
Hâdimî merhum, burayı şöyle
açıklıyor:
“Resûlullah efendimiz, hazret-i
Aişe'nin ikinci yemeği, acıkmadan yediğini anlayarak böyle
buyurmuştu. Yoksa, kefaretler için, günde iki kere yedirmek lazım
olduğu meydandadır.”
Sofraya lüzumundan fazla ekmek
koyup, sonra bunları, tekrar yemek için kaldırmamak israftır. Yani,
yenmeyen ekmek parçalarını atmak ve riya, gösteriş, şöhret için
fazla ekmek koymak israf olur.
Nefis yemekleri yemek, kıymetli,
yeni elbise giymek, yüksek, büyük binalar yapmak ve dinin sahibinin
haram etmediği daha bu gibi şeyler, helalden kazanıldığı, kibir ve
öğünmek için olmadığı zaman israf değildir. Lüzumundan fazla olunca
tenzihen mekruh olurlar. Ahireti kazanmak isteyenlere, lazım olan
ile kanaat edip, fazlasını sadaka vermek yakışır.
***
Sual: Bir kimse, birkaç
defa yemin edip bu yeminleri bozsa, hepsi için bir kefaret mi
yapar?
Cevap: Bir
kimse, birkaç yemini bozarsa, hepsi için ayrı ayrı kefaret yapması
lazımdır. Kefaretler, zekât gibi, ibadet-i maliyyedir. Malını
fakirlere bir vekil vasıtası ile vermesi caiz olur. Fakat,
kendisinin malı ayırırken veya fakire verilinceye kadar niyet
etmesi lazımdır.