Arapça bir kelime olan ‘şehir’, “Halkının çoğunluğu ticaret, sanayi ve yönetim işleri ile uğraşan, tarımsal etkinliklerin olmadığı yerleşim alanı; kent”; ‘emin’ ise “Korkusuz; emniyet içinde olan; şüphe etmeyen, kesin bilgi sahibi; kendisine güvenilebilir; emniyet edilebilecek olan” demek
Şehir ve emin’den oluşan ‘şehremini’ ise, Osmanlı İmparatorluğu döneminde “İstanbul’da sarayların bakım ve onarımı ile ilgili görevli; İstanbul’da ilk belediye teşkilatı olan şehremaneti kurulduktan sonra, bu kuruluşun başındaki görevliye verilen ad; belediye başkanı” demek. (Çağbayır Sözlüğü)
Buradaki ‘şehremaneti’ terimini Mehmet Zaki Pakalın, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü’nde şöyle açıklamış:
“İstanbul Belediyesi’nin eski adıdır. Başındaki memura ‘Şehremini’ denilirdi. Eski İslam hükumetlerinde olduğu gibi Osmanlıda da belediye işleri Kadılar tarafından görülüyor ve ‘İhtisap Ağası’ gibi bazı memurlar da bu hususta yardımcı mevkiinde bulunuyordu. Şehremantinin teşekkül tarihi 1271/1854-1855’tir.
Şehremini terimini de “Biri Tanzimat’ın ilanına yakın bir zamana kadar saray memuru, öbürü Cumhuriyet devrinde tarihe karışan Belediye Reisi olmak üzere bu...