Hayâ; utanma duygusu, ayıplanan bir şeyin korkusuyla insanda
meydana gelen mahcubiyet hissidir. Bir insanın tavır ve
davranışlarında ölçülü olması, kötü ve çirkin işlerden uzak durması
ve haddi aşmaması da hayâdır. Bu konuyla ilgili Hz. Peygamber
(SAV), "Hayâ imandandır" buyurmuşlar (Buhari,
İman), Allah'tan hakkıyla hayâ etmemizi (Tirmizi)
emretmişlerdir.
Hayânın en üst mertebesi şüphesiz Allah'tan hayâ etmektir. Her an
Allah'ın huzurunda bulunduğunu idrak eden Müslüman, dolayısıyla hoş
olmayan davranışlardan kendini uzak tutar. Allah (CC), hayâ ve edep
sahibi kullarını sevmekte ve Kur'ân-ı Kerim'de onları şöyle
övmektedir: "(Zekât ve sadakalarınızı),
kendilerini Allah yoluna adadıkları için
yeryüzünde kazanç peşinde dolaşmayan fakirlere
verin. Bilmeyen kimseler, iffet ve hayâlarından
dolayı onları zengin zanneder. Sen onları
simalarından tanırsın. Çünkü yüzsüzlük
ederek ısrarla insanlardan bir şey isteyemezler.
Hiç şüphesiz ki Allah, yaptığınız her hayrı
bilir." (Bakara, 273).