Kuzey Kore, hidrojen bombasını başarıyla test etti. Bu
uluslararası alanda büyük bir “sürpriz” oldu. Bomba, dağlara inşa
edilmiş tünel sisteminde patlatıldı ve insan yapımı 6.2
büyüklüğünde depreme neden oldu. Kuzey Kore’nin bombayı başarıyla
test etmesi, üretimden haberi olmayan, 80 milyar dolarlık
istihbarat bütçesine sahip ABD için de büyük “sürpriz”
oldu.
Gerçi, baba Kim’in ilk nükleer denemesini yaptığı 2006’da da benzer
şok yaşanmıştı. Sürprizler bununla sınırlı değildi. Baba Kim’in
ölümünü istihbarat örgütleri 50 saat sonra ve resmi açıklamalardan
öğrenebildiler. Bu defa şokun etkisini artıran ise kısa süre önce
kıtalararası füze denemesinin yapılmasıydı. Şimdi, Kuzey Kore’nin
hidrojen bombası monte edilmiş füzeye sahip olabileceği düşüncesi,
siyasi, askeri liderler için kâbusa dönüşmüş durumda. Dahası bu
kâbusun ne kadar süreceği, gerçeğe dönüşüp dönüşmeyeceği, büyüklüğü
ve süresi hakkında istihbarat örgütleri hâlâ çaresiz görünüyorlar.
Kuzey Kore gibi diktatörlükle yönetilen ülkelerde istihbarat
örgütlerinin veri toplaması oldukça zor. Sonuçta, veri yoksa,
istihbarat da yok demektir. Verinin, bilginin, en önemli kaynağı
insandır. Ancak istihbarat örgütleri Kuzey Kore’ye sızamamakta,
insanlarla doğrudan, dolaylı ilişki kuramamakta ve veri
toplayamamaktadır. Üniversite çalışanları, uzmanlar, medya ve
istatistiklerden oluşan açık kaynaklara erişim ya yok ya da çok az.
Yabancıların ülkeye girişi de sıkı kontrole tabi. Bu nedenle,
gizlice bilgi toplamak, espiyonaj faaliyetleri yürütmek ya zor ya
da imkânsız gibi.
Öte yandan, istihbarat dünyasının en verimli kaynağı olan,
milyarlarca dolar yatırım yapılan elektronik/sinyal istihbaratı da
Kuzey Kore’de pek işe yaramıyor. Sınırlı internet erişimi, cep
telefonu kullanımının kontrollü ve sınırlı olması dinlemeler veya
elektronik postaların izlenmesiyle veri toplamayı, istihbarat
üretmeyi imkânsız kılıyor.
Geride, Soğuk Savaş döneminde olduğu gibi fiziki gözetleme, coğrafi
istihbarat ve ölçümlere dayalı veri toplama kalıyor. Coğrafi
şekillerde değişime yol açan, nükleer silah imalatı için inşa
edilmiş tünel ve benzeri altyapı inşaatlarını uydundan ya da
istihbarat uçaklarından izlemek en işlevsel yöntem. Yine radyasyon,
yer sarsıntısı, elektromanyetik, radyoaktif veri toplamak,
istihbarat üretmek bunlardan bazıları. Ancak Kuzey Kore gibi
ülkelerin aktif ve pasif örtme/aldatma tedbirlerine riayeti işi her
zaman zorlaştırıyor.