Hem siyasi, hem de sosyal açıdan çok önemli sonuçları olması muhtemel bu referandumla ilgili çok şey söylendi, söylenmeye devam ediyor. Kimileri karşı duruşunu Kürt düşmanlığına çeviriyor, bazıları da Kürtlerin geçmişte yaşadığı mağduriyetler üzerinden fotoğrafın bütününü görmek istemiyor. Nasıl olursa olsun ama Kürtlerin de bir devleti olsun diye olayları sığ bir bakışla değerlendiriyor. Her fırsatta ulus devlet eleştirisi yapıyor ama söz konusu Kürdistan ulus devleti olduğunda bütün her şeyi unutuveriyor. Oysa her iki taraf da konunun doğru bir şekilde anlaşılmasını engelliyor. Peki, bütün bunlarla beraber bu referandumu nasıl okumalı ve nasıl yorumlamalıyız? Şimdi bazı sorular üzerinden süreci daha doğru anlamaya çalışalım.
1- Irak’ın kuzeyinde bugün yaşananların ilk çıkış noktası nedir?
Bu süreç 1991 yılında 1. Körfez Savaşı sonrası Irak’ın kuzeyinde ABD tarafından oluşturulan Irak merkezi güçlerinden arındırılmış bölge olan 36. Paralel’de başlatılmıştır.
2- Irak’ta, Suriye’de yaşayan Kürt nüfus geçmişte hangi şartlar altında hayat sürmüştür?
Aslında sadece Halepçe’deki katliamı hatırlasak bile yeter. Kürtler öteden beri varlığı kabul edilmeyen ve kimlik kartı dahi verilmeyecek kadar dışlanmış ve yok sayılmışlardı. Peki, geçmişteki bu mağduriyetler ancak devlet olarak mı giderilebilir? Hayır! Çünkü yeni Lawrence’ları araziye süren güçler yüzyıl önceki oyunu yeniden hayata geçirmek istiyor. Yolun sonunda özgürlük değil yine kan, gözyaşı, acı ve iç savaşlar var.
3- İran, Suriye, Irak ve Türkiye bu konuya neden bu kadar hassas yaklaşıyor?
Çünkü Kürtler içinde bazı grupların bölgede haritaların yeniden çizilmesi için kullanılma tehlikesi gayet net olarak görünüyor. Küresel güçler bunu özellikle kaşıyor. ABD’nin Kuzey Irak’ta kurduğu askeri üsleri ve PYD’ye silah desteğini düşünürsek ne dediğimiz daha net anlaşılır. 1946 yılında İran’da kurulan Mahabad Kürt Cumhuriyeti ise haritaların yeniden çizilmesi için ilk denemeydi. Bu örnek herkesi tedirgin etmeye yetti. Bu durumu engellemek için çoğu zaman masum Kürtlerin de hedef alındığı ağır zulümler yapıldı.