Siyasi tarihimizin hiç şüphesiz en önemli kararını vermek için 16 Nisan’da sandık başına gideceğiz. Mevcut parlamenter sistemi değiştirecek, Cumhurbaşkanı’nın merkezde olacağı yeni bir sisteme ‘evet’ veya ‘hayır’ denilecek önemli bir kararın arifesinde bulunuyoruz.
Her iki tez; yani neden ‘evet’ vermek lazım veya neden ‘hayır’ demek lazım pozisyonları çok iyi anlatılabiliyor olmasa da toplum oluşan atmosferden anlayacağını anlar. Neticede siyasi davranış biçimlerinin değişmez ve gerçekçi kuralları vardır. Türkiye gibi seçime iştirakin her zaman yüksek olduğu bir ülkede seçmenin bilmeden, anlamadan karar verdiğini söylemek imkansızdır. Önerilen yeni sistemin detaylarını, o detaylar arasındaki ilişkileri veya işleyişte ne gibi avantajlar, dezavantajlar çıkacağını madde madde sıralayamaz. Anayasa lafzının murat ettiği şeyi yeterince ölçemeyebilir ama geçmişi, bugünü kıyaslar; yarını hissedebilir. Referandum tarihi açıklandığı için şimdiden sonra işin bu kısmı da anlatılacaktır. Yani kararsızlar veya aklı karışıklar için uzun bir anlama süreci de başlıyor demektir.
***
Şunu tecrübeyle biliyoruz ki, seçmen demokrasiye acil yardım gerektiği her dönemde bu sorumluluğu üstlenmiştir. Elbette insanlar inançları, siyasal kimlikleri, ideolojik aidiyetleri, ekonomik ihtiyaçları ve gelecek planlarına bakarak oy verirler ama toplamda bütün bunlar için demokrasinin elzem olduğunu bilirler. Zira, bütün bu ihtiyaçların ve aidiyetlerin siyasette bir anlam ifade edebilmesi için demokrasiye ihtiyaç vardır. Türk halkı askeri darbeler ve darbe girişimleri başta olmak üzere her türlü vesayet hali ve teşebbüsüne karşı Cumhuriyet tarihi boyunca tercihlerini, bilhassa acil ihtiyaç olduğunda, demokrasi lehine kullanmıştır.