Görünen o ki Avrupa ve ABD’ye iade için gönderilen FETÖ dosyalarının değerlendirilmesinde ciddi bir sorunumuz var. Yunanistan’ın neredeyse suçüstü halde ve devlete ait askeri bir helikopterle ülkeye iltica eden subayları iade etmemesi şok ediciydi. Son olarak Almanya hükümetinin de iade etmek yerine adli süreçleri işaret etmesi sorunun derinleşmekte olduğunu gösteriyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “ABD’ye FETÖ için 85 koli gönderdik. Ama hala bunu Amerikalı dostlarımıza anlatamadık” diyerek sorunun merkezinde bulunan Gülen’in iadesi için haklı olarak açıktan baskı yapmaya devam ediyor. Siyasi irade bu süreçler için tartışmasız çok büyük önem taşıyor. Yeni yönetimden iade konusunda olumlu hala bir sinyal gelmemiş olsa da bu baskıyı hissettirmek lazımdır.
***
15 Temmuz gibi tarihi önemde demokrasi zaferine imza atan bir ülkenin uluslararası alanda, özellikle de müttefik liginde destek görememesi haksızlıktır. Haksızlığa uğramış olmak da küsmeyi gerektirmez elbette…
Bu ülkelerin arasında darbe girişimini yeterince anlamayanlar, anlayıp da işine gelmeyenler ve hatta bunu bir koz olarak Türkiye’ye karşı kullanmayı düşünenler de vardır. En önemli anlama ve kavrama sorunu, dini cemaat görünümündeki bir örgütün devletteki inanılması güç yapılanmasıdır. Batı kamuoyunun bunu anlaması zor olabilir. Darbeyi bilirler, kalkışmayı anlarlar ama cemaat görüntüsü altında 40 yıl ilmek ilmek örerek devletin iskeletine hakim olma hedefini anlamaları zor olabilir. Bunu da tekrar tekrar hatırlatmak lazım. Sadece teknik iade dosyaları değil, sürecin bütün sosyal ve politik yönlerini anlatmak zorundayız.
***
15 Temmuz’u da, öncesini de okuma yazmayı öğretir gibi basitten zora doğru anlatmak gerekiyor. Türkiye’nin yaşadığı şeyin sadece darbe girişimi değil aynı zamanda sofistike bir devleti ele geçirme operasyonunun nihai halkası olduğunu kavramalarını sağlamamız gerekiyor. Ki, tam da bu nedenle iltica eden veya ikamet halinde olan unsurların yargılanmaları tehlikenin tümüyle bertaraf edilmesi için zaruridir. FETÖ’nün hemen hemen bütün üst düzey isimleri yurt dışındadır. Bunlar adli sürecin bir parçası olmadığı takdirde fotoğraf eksik kalacağı gibi, örgütün Türkiye’ye yönelik tehdit potansiyeli de tamamen ortadan kalkmış olmayacaktır.