İnsanlık tarihine en çok yön veren durum nedir sorusuna
verilebilecek başlıca yanıt şudur:
Göç…
Bu nedenle tarihi ve göçü yan yana getiren tarif şöyledir:
Göç tarihin motorudur.
Asya’dan Avrupa’ya, Avrupa’dan Amerika’ya göç, tarihin akışını
değiştirecek kadar önemli olmuştur.
Daha iyi bir yaşam arayışının sonucu olarak gündeme gelen göçün tek
nedeni bu değildir. Yine tarih, zorunlu olarak yaşanan ve içinde
tarifsiz acılar barındıran pek çok göçe tanıklık etmiştir. Böylesi
göçler o kadar büyük acılar doğurmuştur ki, kırım ve kıyımla
birlikte anılmıştır.
Anadolu insanı da bunun acısını, sancısını çok çektiği için şu
tanım kuşaktan kuşağa yer etmiştir:
İki göç bir yangın eder!
Anadolu için yapılan şu tarifi de göçle birlikte paylaşmak
gerek:
Kavimler kapısı…