umhuriyet tarihinin 7. referandumunda Cumhurbaşkanlığı sistemine
geçip geçmeyeceğimizi oyluyoruz. Sonuçlar vatana, millete hayırlı
olsun diyor ve bu özel günde referandum tarihimize hızlı bir bakış
atmanın faydalı olacağına inanıyoruz.
Efendim, referandum kavramı siyasî hayatımıza 1961 Anayasası'yla
girmiştir. Ancak ilginç olan nokta, bu anayasanın da bir
referandumla kabul edilmiş olmasıydı! Biraz garipti ama Temmuz 1961
referandumu, referandumu getirecek olan 1961 Anayasasını
doğurmuştu.
Peki bu ilk referandumda sandıktan nasıl bir sonuç çıktı
dersiniz?
Yüzde 62 Evet, yüzde 38 Hayır çıkmıştı.
Darbecilerin onca tehdit ve baskılarına rağmen 9 Temmuz 1961'de
yapılan referandumunda yüzde 40'a yakın Hayır oyu çıkmış ama
sonuçta çoğunluk Evet dediği için Anayasa kabul edilmişti.
Bu arada en çok Hayır oyu veren il yüzde 58 ile Kütahya, en çok
Evet diyen il ise –çok şaşırtıcı ama feodal yapısı nedeniyle
anlaşılır sebeplerle- yüzde 98 ile Mardin olmuştu. Hayır diyen
iller sıralaması en yüksekten başlayarak şöyle gerçekleşti:
Kütahya (58), Samsun (57), Manisa (56), Aydın (56), Bolu (55),
Zonguldak (53), Bursa (53), Sakarya (53), Çorum (52), Denizli (51),
İzmir (50,2), Muğla (49,2)…
Böylece referandumlar tarihimiz Evet ile başlamış oldu.
Bundan sonraki referandum için ise tam 21 yıl, 4 ay beklememiz
gerekecekti.
İKİNCİ REFERANDUM
12 Eylül 1981 askeri darbesi Türkiye'nin siyasî hayatına bir
anayasayla müdahale edecekti.
Darbeden sonra Devlet Başkanı gibi kerameti kendinden menkul bir
unvan alan Kenan Evren, aynı zamanda kendisini Cumhurbaşkanı
seçtirecek Anayasa referandumunu 7 Kasım 1982 tarihinde yaptırdı.
İlginç olan husus, ilk iki