Kerem Alkin Sabah Gazetesi

Sömürgeciliğin ekonomik felsefesi çöktü

1453'te Osmanlı İstanbul'u fethedip, Orta Çağ kapandığında, Avrupa'da sebep olduğumuz panik büyüktü. Avrupa'nın sosyo-ekonomik ve sosyo-politik yapıya dönük önemli değişimler geçirmesi...

27 Aralık 2017 | 257 okunma

1453'te Osmanlı İstanbul'u fethedip, Orta Çağ kapandığında, Avrupa'da sebep olduğumuz panik büyüktü. Avrupa'nın sosyo-ekonomik ve sosyo-politik yapıya dönük önemli değişimler geçirmesi gerekti. Sosyo-politik kanatta, feodalite, yani derebeylerinin hâkimiyeti yıkıldı ve merkezi krallık, yani mutlak monarşi, mutlakiyet rejimi geldi. Devletçi bir siyasi model, devletçi bir ekonomik modeli de gerektirirdi. Merkantilizm doğdu. Ticareti ön planda tutan, devletin kontrolündeki bir ekonomik model, felsefe. Merkantilizm, Avrupa devletlerine 'lider olmak istiyorsan, üretim maliyetlerini düşüreceksin, en iyi fiyattan dünya piyasalarına çıkacaksın ve menfaatlerini korumak adına, güçlü bir ordu ve donanma bulunduracaksın' diyordu. Avrupa devletleri, sömürgeciliği, emperyalizmi hammadde maliyetlerini düşürmek, köleliği ise işçilik maliyetlerini düşürmek için kurumsallaştırdılar. Bu model, sonrasında Amerika kıtasına da sıçradı.

Merkantilist felsefenin 'ekonomik güç-siyasi güç-askeri güç' modeli bugün hâlâ yaşamaktadır. Bununla birlikte, bu üçlü yapı, 'bilgi gücü' sayesinde, 2000'li yıllarda batılı ülkelerin kontrolünden de artık çıkmıştır. İnternet ve dijital çağ, 1950'lerde siyasi sömürgecilik bitse de, batılı ülkelerin gelişmekte olan ekonomiler üzerinde 2000'li yıllara kadar sürdürdükleri 'ekonomik sömürgeciliği' bitirmiştir. 

YAZININ DEVAMI

YAZARIN DİĞER YAZILARI
IMF: Verimlilik odaklı reformlar hızlandırılmalı 29 Nisan 2024 | 11 Okunma Batının ‘mükemmeliyetçilik’ sendromu 26 Nisan 2024 | 72 Okunma Küresel ticarette ‘jeoekonomik parçalanma’ 24 Nisan 2024 | 63 Okunma 2024’ün beş küresel riski 22 Nisan 2024 | 100 Okunma Küresel kutuplaşmanın ‘ekonomik’ sonuçlar 19 Nisan 2024 | 42 Okunma