1990'ların ikinci yarısı, ABD'nin 'tek kutuplu düzen'i hem
Avrupa'da hem Asya-Pasifik'te kurumsallaştırdığı bir dönemdi.
Türkiye'nin AB adaylığından Baltık ve Orta
Avrupa'nın NATO'ya alınmasına;
ASEAN'la yakınlaşmadan Japonya ve Güney Kore ile
ittifakın derinleşmesine kadar geniş bir jeopolitik
mimari Clinton-Gore ikilisince şekillendirildi.
'11 Eylül' ile birlikte, ABD'nin
güvenlik mimarisi Orta Doğu ve Körfez eksenine kaydı; Avrupa ve
Asya-Pasifik'le ilişkiler yataylaştı. Ardından, Obama döneminde
yeniden çok taraflılık güç kazanırken, Asya-Pasifik'in stratejik
ağırlığı 'Pivot to Asia' doktriniyle
kurumsallaştı. Obama, Trans Pasifik Ortaklığı
(TPP) ve (TTIP) Transatlantik
Ticaret ve Yatırım Ortaklığı ile, Clinton döneminde başlatılan
açılımı hızlandırdı ve derinleştirdi.
Demokratların AB ve Asya-Pasifik açılımı, Trump'ın başkan olduğu
ilk dönemde derhal sonlandırıldı. TPP ve TTIP iptal oldu.
NAFTA masaya yatırıldı. ABD çok taraflı sistemden
çekildi, küresel kurumlara mesafe konuldu. Demokrat Biden...