TCMB'nin 100 ekonomiste sorup, genellikle 70 civarındaki bir
bölümünün her ay cevapladığı beklenti anketinde, temmuzda
ekonomistlerin eylül ayı enflasyon beklentisi ortalama yüzde 1'in
altındayken, eylül enflasyon beklentilerinin ortalaması önce
ağustos beklenti anketinde yüzde 1.25'e, ardından eylül anketinde
bir anda yüzde 2.13'e yükselmiş. Anadolu Ajansı finans portalının
17 ekonomist arasında geçen cuma gerçekleştirdiği anket ise, bugün
saat 10'da TÜİK'in açıklayacağı eylül ayı TÜFE artış oranının, yani
tüketici enflasyonunun yüzde 3.46 beklendiğini gösteriyor. Bu oran
tabi ki 17 ekonomistin tahmininin ortalaması. Ekonomistlerin en
düşük tahmini yüzde 2.15, en yüksek tahmin yüzde 4. Ki, en yüksek
tahmin, İstanbul Ticaret Odası'nın (İTO) her ayın ilk günü
açıkladığı İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksinin de işaret ettiği
gibi, perakende fiyatların eylülde yüzde 4.04 artması ile
örtüşüyor.
Dolayısıyla, TCMB'nin eylül ayı anketine cevap vermiş 68
ekonomistin yüzde 2.13'lük enflasyon beklentisi hayli iyimser
kalmış gözüküyor. 68 ekonomistin yıl sonu enflasyon oranı beklenti
ortalaması yüzde 19.61. AA'nın anketindeki 17 ekonomist ise, en
düşük yüzde 21, en yüksek yüzde 23 demişler; ortalaması yüzde
21.84'e geliyor. Yeni Ekonomi Programı'ndaki yıl sonu enflasyon
beklentisinin üzerinde. AA anketine katılan ekonomistlerin ortalama
tahmini olarak, bugün TÜİK eğer yüzde 3.46 oranında bir aylık TÜFE
enflasyonu açıklar ise, bu durumda yıllıklandırılmış TÜFE
enflasyonu, yani manşet enflasyon yüzde 17.90'dan yüzde 21.19'a
yükselebilir. Maliyet enflasyonunun göstergesi olan Yurtiçi ÜFE
yıllık artış oranı ise yüzde 32'deydi. İTO'nun TEFE artış oranı ise
yüzde 6.47. Gerek AA beklenti anketi verileri, gerekse de İTO'nun
açıkladığı İstanbul enflasyon oranları, göreceli olarak sakinleşen
döviz kurlarına bağlı olarak, enflasyonda yükselişin ekimde
durabileceğine dair bir umut ışığı veriyor.
İTO verileri, İstanbul halkının muhatap olduğu perakende
fiyatlarda, eylülde bir önceki aya kıyasla, kültür, eğitim ve
eğlence hizmetlerinde yüzde 12.98, ev eşyasında yüzde 5.45, sağlık
ve kişisel bakımda yüzde 5.37, gıdada yüzde 4.78, giyimde yüzde
3.75, diğer harcamalarda yüzde 3.29, ulaştırma ve haberleşmede
yüzde 1.32, konutta ise yüzde 1.17 fiyat artışı yaşanmış. Maliyet
enflasyonu düzeyinde, TEFE'de ise, yakacak ve enerji maddelerinde
yüzde 12.69, gıda maddelerinde yüzde 8.27, kimyevi maddelerde yüzde
7.61, mensucatta yüzde 4.93, madenlerde yüzde 4.76, inşaat
malzemelerinde yüzde 2.91, işlenmemiş maddelerde yüzde 1.16 fiyat
yükselişi kaydedilmiş. Enflasyona sebep olan etkenleri en kısa
sürede bastırmak, sektörlerde bozulma eğilimi gösteren fiyat
belirleme alışkanlıklarını bir an önce normalleştirmek önemli.
Önümüzdeki dönem, döviz kurlarındaki sakinleşme ve kısmen gerileme,
bu sürece olumlu yönde katkı sağlayacaktır. Eksik piyasa
şartlarıyla, fırsatçılarla mücadele ise, saha bazında ilk 6 ay
kritik önemde olacak.